Sentimentalno vaspitanje – logika jedne biografije Branimira Stojanovića

Knjiga “Sentimentalno vaspitanje – logika jedne biografije” psihoanalitičara, filozofskog pisca i umetnika Branimira Stojanovića Trše (1958-2022), objavljena krajem decembra 2021. godine u izdanju Slovenačkog društva za lakanovsku psihoanalizu, serija je psihoanalitičkih rezova u 40 godina istorije filozofije, umetnosti i politike na Balkanu.

“Iako je nazvana biografijom, ona zapravo donosi zaokret u logiku biografije, pri čemu u svakoj sekvenci demonstrira jednostavnu činjenicu: da je to što je politički ono što je intimno i da će tamo gde je bila etika biti i subjekt”, navela je urednica knjige dr Nina Krajnik.

Radnja knjige smeštena je uglavnom u osamdesete godine 20. veka, u vreme pripreme za rat i privatizaciju koji su obeležili devedesete godine na prostoru bivše Jugoslavije. Ali, paralelno, prati je porodična genealogija putem koje se postavljaju koordinate subjektivnih osećanja i istorije celog jugoslovenskog 20. veka, dodala je Nina Krajnik, predsednica Slovenačkog društva za lakanovsku psihoanalizu.

Kako u recenziji navodi hrvatska istoričarka umetnosti Ivana Bago, Stojanovićeva “knjiga u 17 scena upravo strukturira prostor u kome se 'sentimentalno vaspitanje' junaka odvija kroz ponavljanje otvaranja i zatvaranja vrata pred uvek istom scenom katastrofe jugoslovenske istorije”.

Glavne reference pri tome predstavljaju Gistav Flober i Žak Lakan, koji su zapravo metafore za dva polja – umetnost i psihoanalizu, u koja junak, označen inicijalima B. S, jedino polaže svoju želju, veru i nadu, i to u vreme kada prvi put upoznaje instucionalno nasilje, svedoči padu filozofije i njenim političkim zlodelima.

U tom smislu Stojanovićev rad, kakao ukazuje drugi recenzent Pavle Levi, jeste “svojevrstan sumrak idola”. Ali, on se ne završava time, nego putem vremenskog intervala čitaoce uvodi u sadašnjost i pruža pogled u budućnost. Baš nju na kraju knjige obeležava beogradska jesen 2019. godine jednostavnim rečima ''Nastaviće se...'', što otvara mogućnost promene, a time i mogućnost nove, drugačije budućnosti za subjekta i društvo.

O tome jasno svedoči autorova posveta knjige svom sinu Vanji na početku, koja na kraju postaje posveta svim budućim generacijama.

Knjiga je objavljena u okviru zbirke Juno izdavaštva Slovenačkog društva za lakanovsku psihoanalizu - u dizajnu umetnika Borjana Grujića i lekturi umetnice Milice Tomić i filološkinje Zorice Marković.

Filozof, psihoanalitičar, predavač i umetnik, Stojanović je preminuo 23. februara u Beogradu u 64. godini nakon duže bolesti.

Povodom Stojanovićeve smrti, Nina Krajnik izjavila je da je bio “simbol slovenačko-srpskog psihoanalitičkog polja”. “Njegove ideje žive u našom radu i ubuduće će stvarati prijateljstva između svih prostora bivše Jugoslavije”, navela je Nina Krajnik za portal SEEcult.org.

Stojanović je sa Ninom Krajnik bio osnivač međunarodnog pokreta Lakan Balkan, a od 2015. godine bio je član Slovenačkog društva za lakanovsku psihoanalizu.

*Foto: SDZLP

(SEEcult.org)