Složeni odnosi rada, rata i ekonomije
Umetnički duo Doplgenger predstavlja se od 17. do 20. novembra u Centru za kulturnu dekontaminaciju izložbom koja je rezultat preispitivanja složenih i komplikovanih odnosa rada, rata i ekonomije, pri čemu su se Isidora Ilić i Boško Prostran fokusirali u tom umetničkom istraživanju na pitanje medijske reprezentacije ekonomskih migracija - od fenomena tzv. gastarbajtera u posleratnoj Evropi 60-ih, preko izvoza tehnologije i radne snage u zemlje Nesvrstanih, do savremene polarizovane rasprave o razlici ekonomskih i ratnih izbeglica u toku recentnih masovnih migracija u Evropu.
Književno-istorijski tekstovi koji se bave različitim kontekstima rada pružili su inspiraciju i naslove za dosadašnje radove koji čine izložbu ”Kroz noć bez zvezda, tamnu i gustu kao mastilo”, naslovljenu prema uvodnom odlomku iz romana “Žerminal” Emila Zole (1885), koji opisuje uslove rada francuskih rudara iz 19. veka.
I u očima gladnih raste gnev. Četvorokanalna audio-video instalacija, 2016; film stil
Izložba Kroz noć bez zvezda, tamnu i gustu kao mastilo je zapravo instalacija koja se sastoji iz nekoliko umetničkih radova dua Doplgenger.
Među njima je audio-video instalacija i u očima gladnih raste gnev, čiji je naslov rečenica preuzeta iz knjige Džona Stajnbeka “Plodovi gneva” (1939), epskog romana o stradanjima, egzodusu, izrabljivanju i društvenoj marginalizaciji porodice farmera sa Srednjeg zapada za vreme Velike depresije 30-ih godina XX veka, koji predstavlja referentni okvir za Doplgengerov pogled na ekonomsko prouzrokovana, istorijska, kao i savremena migracijska kretanja. Doplgenger interveniše u snimke jugoslovenske televizije, koja je beležila procese privremenih ekonomskih migracija u zemlje Zapadne Evrope 60-ih godina XX veka. Odlazeći voz predstavlja pozadinski motiv video instalacije “i u očima gladnih raste gnev”, a sa njim i temu pokreta. Pokretna slika i slika ekonomski podstaknute mobilnosti odražavaju jedna drugu.
Instalacija Mapa svetskih migracija (2010-2015) je apstrakcija i objektifikacija podataka koji predstavljaju neto stopu globalnih migracija između 2010. i 2015. Podaci za mapu dobijeni su iz procena Komisije Ujedinjenih nacija o populaciji i razvoju za ukupan broj migranata - broj globalnih migranata je podeljen po zemlji iz koje dolaze i zemlji u kojoj žive.
Mapa svetskih migracija (2010-2015). Instalacija na zidu, 2016; foto:Sandra Kosel
Audio-video instalacija a mirni vodeni putevi koji vode u najudaljenije krajeve sveta tekli su mračno pod natuštenim nebom naslovljena je rečenicom pozajmljenom iz knjige “Srce tame” (1899) Džozefa Konrada. Priča o putovanju rekom Kongo u srce Afrike, poslužila je kao referentni okvir za Doplgengerovo istraživanje ekonomske trgovine Jugoslavije i zemalja Pokreta nesvrstanih. Doplgenger interveniše u snimke jugoslovenske televizije, koja je beležila procese ekonomske saradnje 70-ih i 80-ih godina XX veka.
Pobuna za hleb 1977 jednokanalna je audio-video instalacija koja je tematski povezana sa radom “a mirni vodeni putevi koji vode u najudaljenije krajeve sveta tekli su mračno pod natuštenim nebom”, a predstavlja Doplgengerovu intervenciju u televizijski dokumentarni snimak pobune stotine hiljada Egipćana iz nižih klasa koji su protestovali protiv ukidanja državne pomoći za osnovne namirnice, inicirano od Svetske banke i Međunarodnog monetarnog fonda.
Umetnički duo Doplgenger čine beogradski film/video umetnici Isidora Ilić i Boško Prostran, čiji se radovi bave odnosom umetnosti i politike kroz preispitivanje režima pokretnih slika i načina njihovog prijema. Oslanjajući se na tradicije eksperimentalnog filma i videa, Doplgenger interveniše na već postojećim medijskim proizvodima ili proizvodi u formi proširenog filma.
Iako im je pokretna slika osnovni medij, njihova praksa uključuje i tekst, prostorne instalacije, performanse, predavanja i diskusije. Radovi Doplgengera predstavljeni su u Srbiji i inostranstvu na samostalnim i grupnim izložbama u institucijama poput Umetničkog muzeja u Bonu, Centru Žorož Pompidu, Birou Stedelijk muzeja u Amsterdamu, Muzeju savremene umetnosti u Zagrebu, Fondu Antoni Tapies u Barseloni, Muzeju savremene umetnosti Vojvodine, Galeriji Osage u Hong Kongu, Galeriji likovnih umetnosti u Splitu itd.
Njihovi radovi su bili uključeni u zvanične selekcije filmskih i video festivala kao što su Međunarodni filmski festival Roterdam, Međunarodni festival kratkog filma Oberhauzen, Međunarodni filmski festival u Sijetlu, Festival dokumentarnog filma i videa Kasel i drugi. Doplgenger je dobitnik “Politikine” nagrade i stipendija za umetničke boravake i programe u Austriji, Sloveniji, Velikoj Britaniji.
Duo Doplgenger je i selektor i kustos festivala Alternative film/video u Domu kulture Studentski grad u Beogradu od 2018. godine.
Njihova izložba “Kroz noć bez zvezda, tamnu i gustu kao mastilo” deo je likovnog programa CZKD-a Umetnost, kritika i politika, čiji je kustos Dejan Vasić, a započet je ove jeseni u vanrednim okolnostima zbog pandemije virusa korona izložbama Lale Raščić, Zorana Naskovskog i Vesne Vesić. Nakon Doplgengera, najavljena je posthumna izložba Saše Markovića Mikroba (1959-2010).
Koristeći različite umetničke strategije i medije (performans, film, video, instalacije i slikarstvo), umetnici koji učestvuju u likovnom programu CZKD-a de/rekonstruišu temporalnost i materijalnost umetničkog dela: remitologizacija, odnos mita i naše savremenosti (Lala Raščić); free jazz, savremena kriza, politike sećanja (i zaboravljanja) prošlosti (Zoran Naskovski); putevi vune, ispisivanje poruke i građenje slike (Vesna Vesić); pitanje migracija, rada i politika sećanja putem pokretnih slika (Doplgenger); dualitet margine (i marginalizovanosti) i centra (reprezentativnog umetnika) putem pokušaja rekonstrukcije performansa sa K Foundation (Saša Marković Mikrob).
Likovni program “Umetnost, kritika i politika” CZKD-a podržan je od Ministarstva kulture i informisanja Srbije.
*Naslovna fotografija: Doplgenger - I u očima gladnih raste gnev. Četvorokanalna audio-video instalacija, 2016; Sandra Kosel
(SEEcult.org)
