Tretman lika političkog lidera

Izložba Branimira Karanovića “Civitate – Ritualna intervencija”, koja će biti otvorena 31. marta u galeriji O3one, posvećena je kultu ličnosti i patrimonijalizmu kao konstantama političkog života u Srbiji, kao i odnosu građana prema tom fenomenu uoči novih izbora. Karanoviću se pridružuje i kolektiv Kamerades fotografijama predizbornih plakata koji su nedavno cenzurisani u Kulturnom centru Beograda.

Izložba Karanovića i Kameradesa sa fotografijama  političkih plakata sa intervencijama ukazuje, između ostalog, da kult ličnosti i patrimonijalizam u Srbiji nisu ni na koji način ugroženi tranzicijom iz jednopartijskog u višepartijski sistem, već se samo broj onih koji sebe nameću kao patrone i koji poziraju za političke postere i bilborde znatno povećao.

Karanović njihovo umnožavanje i rasprostiranje njihovih likova po javnom prostoru, kako je naveo Stevan Vuković u tekstu za katalog, prati od samih početaka parlamentarizma - od izbora do izbora, da bi ga svojim fotografskim radovima prikazao, s jedne strane, kao vid vizuelnog zagađivanja životne sredine, a s druge, kao predmet stalnog izvođenja činova građanske neposlušnosti. Jer, uvek ima i isprovociranih građana koji se odluče da na neki način intervenišu na tim portretima, a njihove intevencije su često na granici kulturnog džeminga, kao umetničke forme vredne beleženja.

“Rezultati tih intervencija istovremeno čine indeks neposredne interakcije građana sa političarima, ikonički prikaz načina tretmana lika političkog lidera u imaginaciji građana Srbije, i simbol borbe protiv svođenja demokratije na reklamokratiju”, naveo je Vuković.

Karanović i Kameradesi su međusobno nezavisno registrovali te intervencije, a tek u okviru izložbe u galeriji O3one postaviljaju ih zajedno, čime staju uz sve one koje virusi podaništva i autocenzure nisu potpuno razjeli.

O tom fenomenu, inače, peva i Disciplin A Kitschme u hitu “Političari i virusi”, na koji podseća i Vuković.

Budući da u ritualnom organizovanju javnog života u Srbiji predsednički i parlamentarni izbori zauzimaju značajno mesto, te da uoči njih gotovo sve staje, osim marketinških pogona koji se upinju da atraktivnim slikama i zavodljivim sloganima afektivno deluju na biračko telo, Vuković konstatuje da se izbori u Srbiji svode na precizno evidentiranje aktuelnih trendova u podaništvu glasača – koliko će se njih kome od dostupnih gospodara prikloniti.

Oni imaju zadatak da, kako je naveo, maskiraju nedostatak političkih vizija i programa partija čije interese zastupaju, kao i da simuliraju makar trenutak interregnuma, kada se suverenitet sa partija vraća na birače, i kada se čini da baš ti birači ili, kako se to popularno kaže, “oni koji čine sám narod”, imaju moć odluke. Razlog za to je jednostavan - da bi izvan sezone odigravanja izbora mnoštvo onih koji čine biračko telo bilo, koliko god je to moguće, politički pacifikovano, njima se u sezoni izbora usađuje osećaj da su nosioci istorijskih odluka, ali da budućnost društva kome pripadaju zavisi ne od toga što oni inače u javnom polju rade, i kakve veze solidarnosti među sobom grade, već isključivo od toga koji će broj na glasačkom listiću da zaokruže.

Branimir Karanović, rođen 1950. u Beogradu, aktivno izlaže od 1974. godine na samostalnim i kolektivnim izložbama u zemlji i inostranstvu. Od 1978. do 1997. radio je kao profesor fotografije na Akademiji umetnosti u Novom Sadu, a od 1996. je profesor fotografije na grafičkom odseku Fakulteta primenjenih umetnosti Univerziteta umetnosti u Beogradu.

Dobitnik je velikog broja prestižnih nagrada u oblasti fotografije, među kojima su prva nagrada za grafiku na Inter-debi u Krakovu 1976, prva nagrada za crtež na izložbi “Jugoslovenski portret” u Tuzli 1979, Veliki pečat Grafičkog kolektiva u Beogradu 1977, Zlatna igla ULUS-a 1981, otkupna nagrada Muzeja primenjene umetnosti na Oktobarskom salonu u Beogradu 1992, nagrada za grafiku na Oktobarskom salonu u Novom Sadu 1993, nagrada za fotografiju na Oktobarskom salonu 1997, Velika nagrada ULUPUDS-a na Majskoj izložbi u Beogradu 2003, Aprilska nagrada Skupštine Beograda za stvaralaštvo u oblasti likovne i primenjene umetnosti 2005, Mali pečat Grafičkog kolektiva 2009. godine.

Kolektiv Kamerades, osnovan 2012. godine, privukao je nedavno veliku pažnju javnosti zbog cenzure izložbe “Dirty Season – Necenzurisano” u Galeriji Artget, koju su članovi tog kolektiva potom skinuli u znak protesta zbog odluke v.d. direktoreke KCB-a Ivone Jevtić da ukloni nekoliko fotografija predizbornih plakata na kojima su intervenisali građani sa staklenog galerijskog izloga okrenutog ka Trgu republike.

Kameradesi su objavili i knjigu fotografija “Dirty Season” (2014), te izlagali radove na izložbama “Usamljenost kao izbor” (Ulična galerija, Beograd, 2014), “Ulica iz trećeg lica” u okviru festivala Vreva i Vizualizator, “Tamara Waterfront” (Ulična galerija, Beograd, 2014), “Srbija ispred objektiva” (Muzej primenjene umetnosti, 2013), kao i na grupnim izložbama: “SEE New Perspectives” (Sarajevo, Beograd, 2012; Beč, 2014), “Putujuća izložba reči” (Uroboros, 2012), “Foto-sajam” (Reks, Beograd, 2012). Na trećem Mikro art festivalu amaterskog filma predstavili su se video radom “Dirty Season” (specijalna nagrada, 2012).

Kolektiv čine: Marko Risović, Marko Rupena, Nemanja Jovanović, Nemanja Pančić i Milovan Milenković, a sada već bivši član je Saša Čolić.

Izložba “Civitate – Ritualna intervencija” u Galeriji O3one biće otvorena do 6. aprila.

(SEEcult.org)