Trijumf Koršunovasa na 63. MESS-u
Gran pri – Zlatni lovorov venac za najbolju predstavu na 63. Internacionalnom teatarskom festivalu MESS u Sarajevu dodeljen je predstavi “Otelo” Viljnus gradskog teatra, koja je odnela i nagradu za režiju Oskarasa Koršunovasa i glumačko ostvarenje Sauliusa Ambrozaitisa. Publici se najviše dopala predstava “Chotto Desh” proslavljenog koreografa Akrama Kana, koja slavi otpornost ljudskog duha u savremenom svetu, a njegovim prvim gostovanjem u Sarajevu 63. MESS je i završen 8. oktobra u Narodnom pozorištu.
Žiri 63. MESS-a naveo je povodom pobedničke predstave da bi savremeni teatar uvek trebao da vodi publiku ka novim perspektivama i otkrivanju novih veza između tradicionalnog i današnjeg teatra.
Koršunovas “uspeva da Šekspirov tekst učini više nego relevantnim za našu postkolonijalnu svakodnevnu stvarnost. Ova je predstava kreirala jedinstvenu formulu koja predstavlja izazov za gledaoce. Bazirana na Jagovim intrigama i manipulacijama, povezujući se sa publikom pomoću delića pop kulture i, konačno, čineći to na veoma moderan način, predstava nam pokazuje kako bi novi teatar trebalo da izgleda. Politička manipulacija, zloupotreba moći, isključivanje, homofobija i naša zavisnost od konstantne prisutnosti medija pogađaju nas neočekivano snažno ovom savršeno orkestriranom i koreografski osnaženom produkcijom u nenaturalističoj scenografiji koja može biti opisana samo kao Gesamtkunstwerk”, naveo je žiri, koji su činili: prof. Marina Katnić-Bakaršić iz BiH, producentkinja Jana Bäskau iz Nemačke i spisateljica Ana Stojanoski iz Severne Makedonije.
Koršunovas u predstavi “Otelo” bazira režiserski metod na razvijanju mreže veza između dizajna svetla, pozornice i likova s jedne strane, dok sa druge strane predstavlja ljubomoru, intrige i bolesnu ambiciju, tako da publika u “Otelo” može ući kroz mrežu, odnosno teksturu veza između glumačkih ostvarenja, klasičnog komada i savremene režije, istakao je žiri u obrazloženju odluke da Zlatni lovorov venac za najbolju režiju dodeli Koršunovasu. Posebno je naglašena savremena interpretacija klasika u režiji Koršunovasa, koja je opisana kao minimalistička, monohromatska i precizna.
Marina Katnić-Bakaršić, Jana Baskau i Milica Stojanoski, foto: Nikola Blagojević
Zlatni lovorov venac za najbolje glumačko ostvarenje dodeljeno je Sauliusu Ambrozaitisu za ulogu Jaga u pobedničkoj predstavi, u kojoj je zapravo prototip influensera.
Njegova “glumačka prisutnost i inteligencija usklađene su sa virtuoznom agilnošću, koja ga čini centrom ove eminentno političke predstave. On dominira scenom, poigrava se sa tradicionalnim i modernim, pokazuje kako glumac treba stvarati tako važnu ulogu, a istovremeno savršeno sarađuje sa svim ostalim glumcima na sceni. Njegov je Jago bio istinski šekspirovski čak i u izletima koje je režiser pravio da bi komunicirao pop kulturu i obratio se današnjoj publici”, istakao je žiri, dodajući da je njegova gluma precizna, prirodna, ona proizvodi lik koji precizno transformiše dramski narativ u scensku izvedbu. “Iako je veoma mlad, on na sceni deluje kao iskusan glumac, a njegova transformacija nije samo fizička i psihološka već istinski dolazi iz dubine njegovoga bića”, istakao je žiri.
Zlatni lvoorov venac za glumačko dostignuće dodeljen je i Varji Đukić za ulogu Danice u predstavi “Pod oba sunca” Borisa Liješevića, scenskoj adaptaciji romana Ognjena Spahića o ljubavi u senci rata i destrukcije, patnje, otuđenja i traume, nastaloj u produkciji Kraljevskog pozorišta Zetski dom na Cetinju.
“Suptilno oblikujući ulogu, gotovo utišano igrjući emocionalne nijanse, ona postiže da kao deo publike slušate svaku njenu reč, koja vas pogađa pravo u srce”, istakao je žiri, ocenjujući i da je ulogu Danice ostvarila u “višestrukom spektru emocija, od krhkosti i nežnosti do samosvesti i čvrstine”. “Njena se Danica transformira pred našim očima. Suptilni glumački stil, dominantan emocionalni spektar i racionalana karakterizacija ključni su aspekti njenog glumačkog potencijala”, istakao je žiri, koji je dodelio i specijalno priznanje scenskoj adaptaciji Spahićevog romana, nastaloj u saradnji režisera Borisa Liješevića i dramaturškinje Stele Mišković sa autorom, u kojoj se “prepliću različiti vremenski planovi ratnog i posleratnog vremena sa nezaboravnim poetskim pristupom koji stvara univerzum koji nadilazi naturalističku interpretaciju”.
Varja Đukić, foto: Spektroom
Nagradu “Rejhan Demirdžić” za najboljeg mladog glumca dobio je Oleksandr Rudynskyi za naslovnu ulogu u predstavi ″Kaligula” Ivana Uryvskog u produkciji Nacionalnog akademskog dramskog teatra “Ivan Franko” iz Kijeva, kojom je 63. MESS otvoren 30. septembra. Rudynskyi kao Kaligula, kako je istaknuto, otelovljuje ulogu sa glumačkom preciznošću i fascinantnom, gotovo ranjivom fizikalnošću koja odražava suštinsko razumevanje jasnog formalnog jezika režije Uryvskog.
“Doživljavamo političara koji više nije pripitomljen etikom, zakonima ili moralom, u svetu koji je na rubu. Na tom fonu odjednom se ukazuje oholost Vladimira Putina, što izaziva duboko poštovanje prema očuvanju glumačkog integriteta, čime zrači ceo ansambl”, naveo je žiri i dodao da Rudinsky pokazuje kako “mladi glumac treba utemeljiti ulogu na celokupnom kontekstu, ne samo onome iz predstave, već sveukupnom socio-političkom”.
Kaligula, foto: Julia Weber
Žiri je posebno pomenuo i Jaspera Narvaza u predstavi “Chotto Desh” Akram Kan kompanije iz Velike Britanije, navodeći da potpuno očaravajućim jezikom pokreta, u kombinaciji savremenog plesa i kathaka indijskog klasičnog plesa, stvara scensku prezentaciju kompleksne lepote, koja je, inače, dobila i Zlatni lovorov venac publike 63. MESS-a.
Dečja publika dodelila je Zlatni lovorov venac za najbolju predstavu Malog MESS-a “Gidionovom čvoru” u režiji Selme Alispahić.
Osim nagrada žirija MESS-a, na svečanoj ceremoniji u Galeriji Gabriel Kamernog teatra 55 proglašeni su i dobitnici nagrada medijskih pokrovitelja, pa je Oslobođenje dodelilo Zlatnu masku predstavi “Alice u krevetu”, a Radio Sarajevo nagradu “Sound of MESS” – predstavi “Kaligula”.
MESS je prikazao 12 predstava u glavnom programu, od kojih je 11 bilo u zvaničnoj selekciji, uz šest na Malom MESS-u. Više od 400 festivalskih gostiju stiglo je u Sarajevo iz BiH, Ukrajine, Litvanije, Burkine Faso, Velike Britanije, Italije, Nemačke, Mađarske, Hrvatske, Kosova, Srbije, Crne Gore.
Osim nagrađenih, glavni program 63. MESS-a obuhvatao je i predstave “Wakatt” Faso Danse teatra iz Burkine Faso, čiji koncept i koreografiju potpisuje istaknuti koreograf Serge Aimé Coulibaly, nemačka predstava “T4. Ofelijin vrt” koju je režirao David Stöhr, “Deca” Narodnog pozorišta u Beogradu kompozitorke i rediteljke Irene Popović, zasnovana na istoimenom, NIN-ovom nagradom ovenčanom romanu Milene Marković, “Projekat Handke: Ili pravda za Peterove gluposti” kosovskog centra Qendra Multimedia, čiji je autor Jeton Neziraj, rediteljka je Bljerta Neziraj, a dramaturškinja Biljana Srbljanović, “Noć sa Aleksom” Marka Tomaša, u režiji Ivice Buljana i produkciji Hrvatskog narodnog kazališta u Mostaru, “Alis u krevetu” prema tekstu Suzan Sontag, u režiji Zoltána Balázsa, u koprodukciji Scene MESS, SARTR-a i Maladype teatra, “Totovi” u produkciji SARTR-a i režiji Andraša Urbana iz Srbije, te predstava “Ivanov” Narodnog pozorišta u Sarajevu, u režiji Paola Mađelija.
Publika je, kako su podsetili organizatori, gledala predstave koje su donele mnoštvo tema i emocija: tugu, ljutnju i maštu, svet ljubomore, poverenja i izdaje, fragilnost života i borbu protiv otuđenosti; strah i kompromis običnih ljudi u vremenima krize; umetnost na granici pristojnosti, humanosti i etike; ljubav u seni rata i posleratnog stanja, izmučena patnjom, otuđenostima i traumama; nacionalizam, klimatske promene i još mnogo toga.
*Naslovna fotografija: Otelo (Dmitrijus Matvejevas)
(SEEcult.org)
