Trijumf Majki na FEST-u
Makedonski film “Majke” (Majki) Milča Mančevskog proglašen je najboljim u takmičarskom programu 39. FEST-a, a osim nagrade “Eritrocit” medijske kuće “Politika”, osvojio je i nagradu “Nebojša Đukelić” Udruženja filmskih novinara i kritičara (UFNIK) za najbolji film u svim programima beogradskog međunarodnog festivala. Nagradu žirija FIPRESCI Srbija dobio je film “U boljem svetu” danske rediteljke Suzan Bir (Susanne Bier), koji je osvojio nedavno i Oskara za najbolji film van engleskog govornog područja.
Makedonski film “Majke” (Majki) Milča Mančevskog proglašen je najboljim u takmičarskom programu 39. FEST-a, a osim nagrade “Eritrocit” medijske kuće “Politika”, osvojio je i nagradu “Nebojša Đukelić” Udruženja filmskih novinara i kritičara (UFNIK) za najbolji film u svim programima beogradskog međunarodnog festivala.
Nagradu žirija FIPRESCI Srbija dobio je film “U boljem svetu” danske rediteljke Suzan Bir (Susanne Bier), koji je osvojio nedavno i Oskara za najbolji film van engleskog govornog područja.
Međunarodni žiri za nagradu za najbolji film u takmičarskom programu FEST-a “Evropa van Evrope”, kojim je predsedavao nagrađivani srpski reditelj Goran Paskaljević, istakao je 6. marta na završnoj konferenciji za novinare 39. FEST-a visok kvalitet filmova u konkurenciji.
Nagrada “Eritrocit” dodeljena je filmu Mančevskog za “vrlo suptilno istraživanje istine i fikcije u tri namerno raznolike epizode i smelo pomeranje granice između fikcije i dokumentranog kako bi istakao i preneo snažan osećaj još uvek prisutnog matrijarhata u makedonskom društvu”.
Odlučujući o nagradi “Eritrocit”, koja je u vidu skulpture vajara Nikole Pešica, žiri je bio u dilemi u vezi s avišestruko nagrađivanim tursko-nemačkim filmom “Med” Semia Kaplanoglua (Semih), pobednika 60. Berlinala 2010. godine.
Budući da je “Med” za izuzetan kvalitet već dobio brojna priznanja na velikim festivalima, međunarodni žiri programa “Evropa van Evrope” želeo je svojom odlukom da skrene pažnju na značaj filma “Majke”.
Osim Paskaljevića, žiri su činile i filmske kritičarke Debora Jang (Deborah Young) iz SAD, koja je i pročitala obrazloženje, te Barbara Lori de Lašrijer (Lorey de Lacharriere) iz Francuske i Dubravka Lakić iz Srbije.
Filmu “Majke” Mančevskog, kome je i gost 39. FEST-a, dodeljena je i nagrada “Nebojša Đukelic” UFNIK-a jednoglasnom odlukom žirija, koji su činili Petar Jončić (Studio B), Nevena Matović (Radio Beograd 2) i Vesna Milivojević (Blic online).
U filmu “Majke”, kako je istaknuto u obrazloženju, Mančevski je kroz originalno trojno pripovedanje i hrabro eksperimentisanje filmskim jezikom i žanrovima potvrdio da još uvek može da bude drugačiji, ali i dosledan poetici koju je razvijao kroz ranije filmove.
Žiri UFNIK-a posebno je istakao i da je dokumentarno-igrana struktura u filmu “Majke” u potpunosti u službi priče, pa je Mančevski i u svom četvrtom igranom filmu pokazao da je jedan od najboljih etno-hroničara Makedonije koju predstavlja kroz njene ljude, običaje i krajolike.
Žiri kritičara FIPRECI Srbija najboljim filmom 39. FEST-a dodelio je nagradu ostvarenju “U boljem svetu” Suzan Bir za “suptilnu priču o teškoćama odrastanja koja pruža nadu da nasilje ne mora da dominira u savremenom svetu”.
Film “U boljem svetu” dobitnik je i Zlatnog globusa, a govori o muškoj odgovornosti i obavezi da se ustane u sopstvenu odbranu - kroz priču o doktoru koji se vraća kući iz ratom zahvaćene Afrike i suočava sa problemima svog sina sa nasiljem u školi i okruženju.
Specijalno priznanje žirija FIPRESCI Srbija, koji su činili Saša Radojević, Sandra Perović i Vladan Petković, dodeljeno je filmu “Koriolan” Rejfa Fajnsa (Ralph Fiennes) zbog “složenog prikaza sveta političkih intriga koji od Šekspirovog junaka Koriolana u isto vreme pravi heroja, dželata i žrtvu”.
Filmom “Koriolan”, koji je velikim delom snimljen u Beogradu i Pančevu, 39. FEST je svečano i otvoren 25. februara, u prisustvu Fajnsa, a nagradu je primio direktor MegaCom Filma (MCF) Igor Stanković, kao domaći distributer Fajnsove filmske verzije Šekspirove drame.
FEST je prikazao oko 70 premijernih naslova, od kojih je sedam bilo u konkurenciji za “Politikinu” nagradu “Eritrocit”.
Osim filmova “Majke” i “Med”, u konkurenciji su bili i “Cirkus Kolumbija” oskarovca Danisa Tanovića iz Bosne i Hercegovine, “Dva sunčana dana” Ognjena Sviličića iz Hrvatske, ruski film “Drugo nebo” Dmitrija Mamulija, gruzijski “Rene ide u Holivud” Aleka Cabadzea (Tsabadze) i “Zajedno” Mladena Matičevića iz Srbije, koji je za dokumentarac “Trka za život” upravo dobio nagradu za promovisanje ljudskih prava na 7. ZagrebDoxu.
Pobednički film “Majke”, kako ga je opisao Mančevski gostujući na FEST-u, film je o prirodi istine.
Kroz tri priče smeštene u tri grada, Mančevski u tom triptihu prikazuje sudbine tri majke.
Prva epizoda je o moralnim dilemama deteta koje odlazi u policijsku stanicu da prijavi zločin, druga je smeštena u napušteno selo i prati život dva ostarela seljaka, a treća ima dokumentarnu formu i govori o slučajevima smrti velikog broja žena - majki srednjih godina, koje je ubio čovek koji pati od neizlečenog kompleksa “majke”.
Prema rečima Mančevskog, hteo je da to bude “jedno starinsko delo, kao što je na primer jedno platno Roberta Raušenberga (Rauschenberg, 1925-2008)”.
Višestruko nagrađivani Mančevski (1959), dobitnik Zlatnog lava u Veneciji za “Pre kiše”, napisao je i režirao sve svoje igrane filmove i više od 50 kratkih ostvarenja. Objavljivao je beletristiku, eseje i kolumne u različitim međunarodnim izdanjima. Predavao je na mnogim univerzitetima, kinotekama, muzejima i institutima.
Na završnoj konferenciji za novinare 39. FEST-a predstavila se i ekipa domaćeg filma “Neprijatelj” Dejana Zečevića, kojim će beogradski festival biti svečano zatvoren 6. marta u Sava centru.
Ekipa tog antiratnog filma, pokloniće se i publici u Sava centru, a izrazila je zadovoljstvo međusobnom saradnjom tokom snimanja krajem 2009.
Zamišljen je kao globalna metafora koja treba da pruži neobičan, a ubedljiv pogled na stvarnost na prostoru bivše Jugoslavije 90-ih godina.
Radnja se dešava 1995. godine, kada mali inžinjerijski vod dočekuje dejtonski mir u planinama i pronalazi u zazidanom podrumu lokalne fabrike čoveka koji mirno sedi za stolom, pored pepeljare pune opušaka, kao da ih je tu i čekao.
U filmu igraju Aleksandar Stojković, Vuk Kostić, Tihomir Stanić, Ljubomir Bandović, Marija Pikić, Slavko Štimac, Dragan Marinković Maca, Stefan Bundalo, Goran Jokić, Vladimir Đorđević i Duško Mazalica.
Scenario je napisao Đorđe Milosavljević, a film je snimljen u produkciji kuće “Biberče”, u saradnji sa Balkan Filmom (Srbija/BIH), Tivoli Filmom (Mađarska) i Maxima Filmom (Hrvatska), i koštao je 1.010.000 evra.
“Neprijatelj” je podržan od Filmskog centra Srbije, Ministarstva kulture Srbije, Ministarstva za prosvetu i kulturu Republike Srpske, Hrvatskog audio vizualnog centra i Mađarskog filmskog fonda, a sniman je osam nedelja krajem 2009. godine na Kozari, u Banjaluci, Prijedoru, Mrkonjić Gradu i Beogradu.
Nakon premijere na FEST-u, “Neprijatelj” dolazi u bioskope, u distribuciji kuće “Tuck”.
Organizatori i umetničko vođstvo 39. FEST-a izrazili su zadovoljstvo programom proteklog festivalskog izdanja, kao i brojem posetilaca.
Direktor Direkcije FEST-a Miloš Paramentić rekao je da je prodato 93.000 ulaznica, a procenio je da je bilo zapravo između 110.000 i 115.000 gledalaca, uključujući novinarske akreditacije i prateće projekcije za studente i članove udruženja filmskih radnika.
Paramentić je najavio i 58. Festival dokumentarnog i kratkometražnog filma u Beogradu od 30. marta.
Umetnički direktor FEST-a Borislav Anđelić, sumirajući ovogodišnji program, istakao je povratak nekim ranijim celinama, kao i nove programe, kao što je “Evropa u Evropi”.
Anđelić je izrazio žaljenje što reditelj Emir Kusturica nije održao najavljeni master klas, ali i zadovoljstvo što je ugledni filmski kritičar Mišel Siman (Michel Ciment) održao svoju radionicu.
Selektor 39. FEST-a Ivan Karl takođe se osvrnuo na program, navodeći da nema sukobljenosti FEST-a i filmskih revija, poput Sinemanije, jer je Beograd veliki grad koji može da prihvati raznolike programe.
Karl je takođe izrazio zadovoljstvo interesovanjem gledalaca, navodeći da ih je ove godine bilo za 10 odsto više nego prošle.
Prošle godine Direkcija FEST-a saopštila je da je prodato 90.000 ulaznica za oko 230 projekcija oko 70 filmova, pri čemu je uoči početka FEST-a već bilo prodato oko 60.000 karata.
D. Stefanović / SEEcult.org
