Turneja u Gradu

Izložba “Turneja” o istoimenom antiratnom filmu i predstavi Gorana Markovića, koja će biti otvorena 4. maja u kulturnom centru Grad, predstavlja scenografske skice, fotografije, kostime i plakate - radove umetnika bez čijih kreacija nije moguće zaokružiti ciklus stvaranja jednog velikog filmskog dela ili pozorišnog komada.

Izložba “Turneja” o istoimenom antiratnom filmu i predstavi Gorana Markovića, koja će biti otvorena 4. maja u kulturnom centru Grad, predstavlja scenografske skice, fotografije, kostime i plakate - radove umetnika bez čijih kreacija nije moguće zaokružiti ciklus stvaranja jednog velikog filmskog dela ili pozorišnog komada.

"Turneja" je crnohumorna antiratna priča o grupi beogradskih glumaca koji, u potrazi za zaradom, kreću po zaraćenim područjima na teritorijama Srpske Krajine i Republike Srpske 1993. Od jednog do drugog fronta sreću srpske, muslimanske i hrvatske vojnike, slične ne samo po uniformama, koje se razlikuju gotovo samo po značkama na vojničkim kapama. Naivnost glumaca, zahvaljujući kojoj upadaju u niz potresnih situacija, istovremeno ih i spasava.

Na izložbi će biti predstavljeni radovi kostimografkinje Ljiljane Petrović, scenografa Veljka Despotovića i Geroslava Zarića, autora pozorišnog plakata Zdravka Mićanovića, kao i studenata četvrte godine na smeru za grafički dizajn i fotografiju na Fakultetu primenjenih umetnosti u Beogradu, koji su radili plakat za film.

U okviru izložbe, u Noći muzeja - 16. maja, biće prikazan i film “Turneja”, koji je bio ove godine kandidat Srbije za Oskara za najbolji strani film, a dobio je više nagrada odmah posle svetske premijere na festivalu u Montrealu 2008. godine, na kojem je Marković nagrađen za režiju.

Film “Turneja” zasnovan je na tekstu koji je Marković završio još 1995. godine, pri kraju rata u BiH, a od 1996. igran je u Ateljeu 212.

Prema navodima Markovića, svaki film o ratu je, po definiciji, antiratni, jer je i umetnost već svojom prirodom na strani čoveka i života, a protiv razaranja, smrti.

Marković s te strane, kako je naveo, nije imao dilemu o stavu koji “Turneja” zauzima, a koji je veoma angažovan u osudi krvavih događaja koji su se odigrali na prostorima bivše Jugoslavije. Ono što je, međutim, posebno u filmu “Turneja” je pogled na taj užasni rat koji je predstavljen preko posebne grupice ljudi koja svet vidi malo drugačije od ostalih - glumaca, a njihov paradoksalni položaj suprotstavljen ratu je i glavni diskurs filma.

Glumci su u isto vreme i ozbiljan i neozbiljan narod, u prirodi njihove umetnosti je nešto što je veoma detinjasto ali i veoma, veoma duboko. Oni se često ponašaju kao deca nesvesna ozbiljnosti zadataka koje život postavlja pred ljude, ali i kao bića koja bolje od ostalih mogu da prerade suštinu čovekove sudbine u nešto što je svima razumljivo. Oni su i deca i mislioci, neodgovorni i veoma angažovani, površni i strasni, naveo je Marković povodom filma, snimljenog u produkciji kuće “Testament films”.

U filmu igraju glumci iz Srbije i bivše Jugoslavije, među kojima su, pored Mire Furlan, i Dragan Nikolić, Jelena Đokić, Gordan Kičić, Tihomir Stanić, Svetozar Cvetković, Sergej Trifunović, Josif Tatić, Slavko Štimac, Vojislav Brajović, Branimir Popović, Emir Hadžihafisbegović...

Kostime za film osmislila je Ljiljana Petrović, vanredna profesorka na FPU, koja je autorka kostima i za mnoge TV drame, kratkometražne i igrane filmove, među kojima su i “Klopka”, “Apsolutnih sto”, “Mali svet”, “Kad porastem biću Kengur”, “Munje”... Autorka je kostima i za više od sto pozorišnih predstava (Terapija, Dr Šuster, Kralj Lir, Don Kihot, Kontejner sa pet zvezdica, Villa Sachino...). Trenutno je angažovana kao kostimograf za predstavu “Falsifikator” u Beogradskom dramskom pozorištu, u režiji Gorana Markovića.

Ljiljana Petrović je autorka kostima i za više od 300 reklamnih i muzičkih spotova, a doobitnica je više nagrada i izlagala je i u zemlji i inostranstvu.

Scenografiju za film “Turneja” osmislio je Veljko Despotović, koji je bogatu karijeru započeo radom na filmu "Čovek iz hrastove šume" Miće Popovića, a do danas je uradio više od 150 domaćih i stranih filmova i koprodukcija. Autor je scenografija i za oko 250 TV drama, serija, filmova i raznih zabavnih emisija, kao i za niz predstava. Despotović je dobitnik niza nagrada, član je Akademije filmske umetnosti i nauke Srbije, a izlagao je na mnogim izložbama u zemlji i inostranstvu.

Scenografiju za predstavu osmislio je Geroslav Zarić, autor više od 200 pozorišnih scenografija (Sveti Georgije ubiva aždahu, Kir Janja, Laža i paralaža, Sabirni centar, San letnje noći, Besnilo, Pokondirena tikva, Jegorov put...) i redovni profesor FPU u Beogradu, koji se bavi i slikarstvom i scenskim dizajnom. Kao scenograf je sarađivao s mnogim festivalima (BELEF, Budva grad teatar, Ohridsko leto...).

Plakat za predstavu “Turneja”, postavljenu 1996. u Ateljeu 212, uradio je slikar Zdravko Mićanović, docent na FPU, koji se bavi i grafičkim dizajnom, ilustracijom, stripom, karikaturom i crtežom.

Plakat za film osmislili su studenti FPU kao završni zadatak u trećoj godini školske 2007/08. godine.

Marković je, osim “Turneje”, režirao od 1976. godine i igrane filmove "Specijalno vaspitanje", "Nacionalna klasa", "Majstori, majstori", "Variola vera", "Tajvanska kanasta", "Već viđeno”, "Sabirni centar", "Tito i ja" "Urnebesna tragedija", “Srbija godine nulte” i “Kordon”.

Snimio je i srednjemetražne dokumentarne filmove “Poludeli ljudi” i “Nevažni junaci”, kao i niz dokumentarnih filmova za televiziju, posle studija filmske režije u Pragu.

U pozorištu je režirao komade “Pazarni dan” A. Popovića, “Beogradsku triologiju” B. Srbljanović, “Pomorandžinu koru” M. Pelević i “Terapiju” J. Cvetanovskog.

Osim “Turneje”, autor je i pozorišnih komada “Govorna mana”, “Parovi”, ”Villa Sachino”, “Pandorina kutija” i “Delirijum tremens”, a objavio je i knjige "Češka škola ne postoji", “Tito i ja”, “Godina dana”, “Osma sednica i druge drame” i “Male tajne”.

Redovni je profesor na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu.

(SEEcult.org)