Umeće konzervacije
Izložba konzervatorsko-restauratorskih radova na ikonama sa ikonostasa crkve Svetog Georgija u Boboti, koje su u postupku vraćanja Hrvatskoj, otvorena je 23. novembra u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu, u organizaciji Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Vojvodine, povodom početka obeležavanja 60 godina postojanja i kontinuiranog rada na zaštiti kulturnog nasleđa.
Izložba konzervatorsko-restauratorskih radova na ikonama sa ikonostasa crkve Svetog Georgija u Boboti, koje su u postupku vraćanja Hrvatskoj, otvorena je 23. novembra u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu, u organizaciji Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Vojvodine, povodom početka obeležavanja 60 godina postojanja i kontinuiranog rada na zaštiti kulturnog nasleđa.
Do sada su konzervirane i vraćene u Bobotu četiri ikone prestone zone, carske i dvoje bočnih dveri, centralna ikona Krunisanja Bogorodice i Krst sa Raspećem, u skladu sa radom mešovite međudržavne komisije za povraćaj kulturnih dobara, a do marta 2011. biće završeno i vraćeno osam ikona iz sokla. Takođe, radi se na ikonama i kartušama iznad dveri i ukrasnom duborezu iznad prestonih ikona.
Ikonostas srpske pravoslavne crkve Svetog Georgija u Boboti nastao je u osmoj deceniji 18. veka. Rezba te visoke oltarske pregrade u stilu razvijenog baroka i ranog rokokoa, izvedena je u bogatoj skali stilizovanih floralnih oblika. Vreže koje obavijaju i spajaju polja sa ikonama bogato su i komplikovano izvijane čineći finu dekorativnu čipku.
Duborez je kasnije bojen, posrebren i pozlaćen. Ikone tog ikonografski složenog i bogatog ansambla slikao je 1778. godine, u to vreme veoma cenjeni Jovan Isajlović stariji, ikonopisac iz Dalja, koji se i potpisao na prestonim ikonama. Autor vešto i kvalitetno izvedene rezbe je Jakov Gerstner.
Dimenzijama, bogatstvom ikonografskog sadržaja i umetničkim i tehničkim kvalitetima, taj ikonostas svedoči o visokim stremljenjima i dostignutim dometima duhovno kulturne sredine u kojoj je nastao. Zbog izuzetnih vrednosti, stavljen je pod zaštitu rešenjem Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Osijeku, koji je sa timom stručnjaka Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture Hrvatske izradio 1989. elaborat sa predlogom konzervatorsko-restauratorskih radova.
Ratne 90-te, međutim, sprečile su nastavak tih aktivnosti, ali nisu dodatno oštetile to izuzetno kulturno dobro.
Na zahtev episkopa osječko-poljskog i baranjskog Lukijana, stručnjaci Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Vojvodine demontirali su 1993. godine i preneli ikone i dveri sa ikonostasa u Novi Sad radi konzervacije.
Prema navodima Galerije Matice srpske, rad na ikonostasu iz Bobote pokazuje pored dobre metodologije i osobine koje su neophodne za rad na konzervaciji - otvorenost duha za nova saznanja i širok fond informacija, inteligenciju - intelektualnu, vizuelnu i manuelnu - za shvatanje, sagledavanje, usvajanje i sprovođenje tehnika i radnji koje obnavljaju ne samo oblik već i veštinu, što dovodi do čuvanja i obnove nematerijalne baštine.
Takođe, reč je o primeru dobre saradnje bez obzira na okolnosti i prepreke: bez direktnih kontakata, uprkos svim okolnostima, konzervatori u Srbiji su od početka radili u skladu sa elaboratom kolega iz Hrvatske, prvi kontakti su ostvareni pre zvaničnih, upravo na tom materijalu. Sada konzervatori Hrvatskog restauratorskog zavoda, odeljena u Osijeku rade na obnovi konstrukcije, oplate i duboreza ikonostasa i inventara u Boboti, a konzervatori Pokrajinskog zavoda na ikonama i rezbi u Novom Sadu.
Izložba je realizovana pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture Srbije, a zvanično ju je i otvorio ministar Nebojša Bradić. Prisutnima su se obratili i upravnica Galerije Matice srpske Tijana Palkovljević, direktor Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Vojvodine Zoran Vapa i episkop Lukijan.
Srbija je nedavno vratila Hrvatskoj četiri prestone ikone i nadverje sa ikonostasa manastira Krka, 26 ikona iz riznice i crkve manastira Krupa, kao i prestonu ikonu Bogorodice sa ikonostasa crkve Svetog Dimitrija u Dalju.
Do sada je, prema podacima Ministarstva kulture, vraćeno ukuno 25. 204 pokretih kulturnih dobara u hrvatske muzeje, galerije i crkve. I dalje su u toku radovi na kulturnim dobrima iz pravoslavnih crkava iz Vukovara, Opatovca, Bobote, Marinaca, Mikluševaca, Koprivna i Dalja.
Sajt Galerije Matice srpske je www.galerijamaticesrpske.rs
(SEEcult.org)
