VOĐENJE: Izgraditi ponovo - umetnici o arhitekturi
Izgraditi ponovo: umetnici o arhitekturi, XIV UAD / Umetnost, arhitektura, dizajn; Galerija savremene umetnosti Pančevo, 21. novembar - 6. decembar 2019.
Izložba “Izgraditi ponovo: umetnici o arhitekturi” grupe autora iz regiona bivše Jugoslavije - 14. izdanje manifestacije Umetnost, arhitektura, dizajn Kulturnog centra Pančeva, predstavila je radove Radoša Antonijevića, Jasmine Cibic, Dušice Dražić, Milorada Mladenovića, Saše Tatić, Saše Tkačenka i Lane Stojićević, umetnika koji su fokusirani u radovima kako na revalorizaciju jugoslovenskog modernizma, tako i na graditeljske prakse koje nastaju u posleratnim i kriznim periodima tranzicije.
U vođenju kroz izložbu govore kustosi i selektori Sonja Jankov i Branislav Nikolić, urednica programa Galerije savremene umetnosti KC Pančeva Ivana Markez Filipović i arhitekta i umetnik Milorad Mladenović, jedan od učesnika.
Izložba je kroz različite medije prikazala šta se dešava sa arhitekturom kada je savremeni umetnici uključe u svoje prakse i postave je u nov diskurs.
Jasmina Cibic se u umetničkoj praksi, kako je navela Sonja Jankov u tekstu u katalogu izložbe, često okreće arhitektonskim objektima čija je primarna svrha bila da internacionalno prezentuju državu. Ona se, u stvari, okreće kriznim i ključnim momentima u istoriji jedne države, momentima kojima je arhitektura bila svedok i promenama kojih je bila pokazatelj. Tako paviljon za Expo 1929. u Barseloni istražuje u kontekstu proglašenja nove države te godine, paviljon za Expo 1967. u Montrealu posmatra kao deo većeg narativa o promociji nove države, a potom o njenom nestanku. U svojim interdisciplinarnim instalacijama, Jasmina Cibic adresira politizaciju arhitekture – kako u vremenu kada je sagrađena, tako i sada, kada je ilustracija političkih režima iz prošlosti, ukazujući da su sve države i nacionalni identiteti konstrukti koji nestaju, često nasilnim putem.
U radovima Saše Tkačenka posebno mesto zauzimaju izložbeni prostori koji imaju velik značaj u prezentaciji identiteta jedne države, kao što je to paviljon na Venecijanskom bijenalu, Muzej savremene umetnosti i nikad izgrađeni Muzej revolucije jugoslovenskih naroda i narodnosti na Novom Beogradu. Repliciranjem i re-lokacijom fragmenata ovih zdanja, Tkačenko daje nov pogled na istoriju arhitekture i istoriju onoga što je bilo predstavljeno tom arhitekturom. Aproprijacijom ovih zdanja u svoje radove, Tkačenko sintetiše različite diskurse i različite društveno-političke periode istorije.
Lana Stojićević se u umetničkoj praksi često okreće dominantnoj savremenoj arhitekturi koja je izgrađena samoinicijativno po ukusu naručitelja i često u sivoj zoni legalnosti. Nadogradnje u svim pravcima, fasade intenzivnih boja okićene oblinama gipsanih lavova, diznifikovane vile koje niču i ruše se sa svadbenim tortama, deo su njenog opusa kojim ukazuje na ekonomsku, identitetsku i duhovnu krizu društva.
Saša Tatić se u recentnim radovima fokusira na proces i tradiciju samoizgrađivanja kuće, kao i na funkcionalnost nedovršenih kuća na Balkanu. Balkanska kuća ima stabilan status i neupitan opstanak koji je nadživeo nekoliko Jugoslavija i Saša Tatić se, između ostalog, zalaže da nedovršena balkanska kuća dobije status spomenika kulture. U nemogućnosti da finansira išta više osim pravljenja iskopa za temelj kuće, u godinama u kojima je njen otac krenuo da gradi njihovu porodičnu kuću, Saša Tatić ovu akciju proglašava umetničkim činom, kao i stvaranje esencije balkanske kuće koju izlaže u okviru izložbe u Pančevu.
Dušica Dražić arhitekturi pristupa i kao istorijskom artefaktu, i kao osnovi za izgradnju zajednice, i kao višenamenskom skloništu, i kao alegoriji o istoriji prioriteta različitih evropskih gradova. U okviru svojih umetničkih radova, bila je korisnik, re-dizajner, utemeljitelj i arheolog arhitekture, koristeći arhitektonske elemente kao likovne elemente. Ti prividno stabilni elementi se konstantno menjaju kroz korišćenje i vreme, a svođenjem na njih, arhitektura postaje trag nečega što je bilo i više ne postoji, ali u isto vreme i konceptualni početak nečeg novog, još nedovršenog, punog potencijala. Metodološki, Dušica Dražić arhitekturi pristupa postupcima intervencije, izmeštanja ili reprodukcije, imajući u vidu (ne)mogućnost njenog kopiranja.
Milorad Mladenović arhitekturi pristupa kao arhitekta, umetnik i profesor, realizujući različite intervencije, a najčešće in situ instalacije. One su nekada od građevinskih libela i metara, nekada imaju formu tapeta, a nekada tehnikama arhitektonske prezentacije (makete, crteži) duplicira konkretne izložbene prostore. U njegovom radu kontekst biva transformisan u objekat percepcije i to upravo arhitektonski kontekst, to jest sam izložbeni prostor.
Citiranje arhitekture postaje dominantna stvaralačka strategija Radoša Antonijevića sa serijom skulptura-šatora koju započinje 2006. godine radom Šator Dečani. Antonijević citiranje arhitekture kombinuje sa citiranjem upotrebnih predmeta, stvarajući objekte koji se mogu posmatrati i kao specifični prototipi, to jest preliminarne verzije novih izuma koji su najbolji odgovor na potražnju ovog podneblja. Postupkom transpozicije elemenata različitih diskursa u diskurs savremene umetnosti, on stvara objekte koji su produkt i ogledalo društvene realnosti koja se menjala kroz ratove, u kojoj se prepliću različiti identiteti (balkanski, post-jugoslovenski, nacionalni, istočnoevropski, verski), navela je Sonja Jankov u tekstu za katalog izložbe.
_ _ _
Projekat VOĐENJE
Produkcija: SEEcult.org, 2019.
Urednice: Vesna Milosavljević i Slađana Petrović Varagić
Snimatelj i montažer: Sreten Vuković
Podrška: Ministarstvo kulture i informisanja Srbije
SEEcult.org realizuje projekat “Vođenje” od 2012. godine, u saradnji sa galerijama-izlagačkim prostorima, odnosno umetnicima i kustosima odabranih izložbi.
Svratite na vođenje kroz bogatu arhivu od više od 100 izložbi koje smo ovekovečili za sve koji su ih propustili, ali i za one koji nisu :)
(SEEcult.org)
