Vrednost života danas

Jugoslovenski pozorišni festival u Užicu “Bez prevoda” predstavlja od 8. do 15. novembra u takmičarskom programu sedam produkcija iz Srbije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Crne Gore, a sve se na različite estetske načine, prema rečima koselektora Bojana Munjina, bave ljudskom iscrpljenošću sve većim egzistencijalnim, društvenim i političkim tegobama.

Zaokruženo tematsko polje iz kojeg izviru te izvedbe moglo bi se “s malo ironije i puno sete nazvati ‘Izveštajem iz jeftinog života’”, naveo je Munjin povodom selekcije koju je osmislio sa Zoranom Stamatovićem, direktorom Narodnog pozorišta Užice, koje je organizator JPF-a.

Pod motom “Ovaj život ne vredi puno, ali ništa ne vredi kao ovaj život”, 17. JPF počeo je “Ribarskim svađama” Crnogorskog narodnog pozorišta iz Podgorice i budvanskog festivala “Grad teatar” Budva, prema tekstu Karla Goldonija, u režiji Ane Vukotić.

Za nagrade se takmiče i “Sumnja”, koprodukcija Kamernog teatra 55 iz Sarajeva i Udruženja "Kontakt", u režiji Selme Spahić, kontroverzna predstava “Zoran Đinđić” Ateljea 212 iz Beograda, u režiji Olivera Frljića, “Buđenje proleća” Narodnog pozorišta Užice, u režiji Martina Kočovskog, “Drama o Mirjani i ovima oko nje” Jugoslovenskog dramskog pozorišta, u režiji Ive Milošević, “S druge strane” Zagrebačkog kazališta mladih, autorski projekt Bobo Jelčić i Nataša Rajković, te “Višnjik”, kooprodukcija JDP-a i “Grada teatra”, u režiji Dejana Mijača.

U čast nagrađenih, Kruševačko pozorište izvešće 15. novembra “Put oko sveta” Branislava Nušića, u režiji Juga Radivojevića.

Sručni žiri čine reditelj Svetozar Rapajić (predsednik), dramski pisac Nebojša Romčević i arhitekta scenograf Radivoje Dinulović iz Srbije,
Agata Juniku sa Odseka za dramaturgiju Akademije dramske umetnosti u Zagrebu i glumac Hazim Begagić, viši asistent na Akademiji dramskih umetnosti Univerziteta u Tuzli.

Prema rečima Munjina, tegobnoj slici današnjice nešto malo više humora daje predstava “Ribarske svađe”, ali su zatamnjeni međuljudski odnosi centralna neuralgična tačka koja tišti kako savremena društva, tako i pozorište. Tom žarištu usmerene su predstave “Sumnja”, koja težište traume vidi u institucionalnim hijerarhijama moći, odnosno u porodici i oko nje, kao u predstavama “Drama o Mirjani” i “S druge strane”.

Predstave “Buđenje proleća” i “Zoran Đinđić”, preko politike, obračunavaju se sa sveukupnošću međuljudskih odnosa, u kojima se nikoga ne štedi, a “Višnjik” preko već klasičnog komada, ponovo nas podseća na festivalski slogan - neke ozbiljne, stare i trajne ljudske vridnosti danas su u opasnosti,
jednako kao i ljudi i njihove sudbine, koje su postale bagatelno jeftine u odnosu na agresivne bogove današnje civilizacije - novac i moć, naveo je Munjin u biltenu JPF-a.

Prema njegovim rečima, ovogodišnja ponuda u estetskom smislu nudi različito pozorište- od klasičnog, preko psihološke drame na jednoj strani i komedije del arte na drugoj, do neke vrste dokumentarnog i postdramskog pozorišta i političkog teatra novog tipa.

I koselektor Zoran Stamatović istakao je da je 17. JPF u skladu sa vremenom i problemima današnjice.

Prema njegovim rečima, uprkos krizi, nije se pravio kompromis u odabiru predstava u smislu da su pozvane one koje je bilo moguće platiti.

“Odabrali smo predstave koje se uklapaju u festivalsku estetiku i pretpostavljenu estetiku publike. Od postojeće produkcije u regionu izabrali smo najbolje. Predstave koje su se u medijima najavljivale
kao pozorišni spektakli, ipak se nisu pokazale ni u mestima gde su nastale.

Nemamo tu vrstu zablude da su najveći pozorišni spektakli i najbolje predstave”, naveo je Stamatović u intervjuu za festivalski bilten.

Prema njegovim rečima, iako je stanje u celom društvu izuzetno teško, JPF je ove godine prvi put u junu dobio od države kompletan iznos od pet miliona dinara. Grad Užice je povećao sumu sa dva na tri miliona dinara i taj oivac je uplaćen nedavno.

“To su velike pare, ali o prošle godine sve je poskupelo, vrednost dinara je manja, a pogoršao se i standard Užičana. To je začarani krug današnjice i naš festival trpi vreme i živi u skladu sa njim”, naveo je Stamatović.

Povodom nedavne promene vlasti u Užicu, Stamatović je rekao da bi slagao kada bi kazao da ne razmišlja da li će to uticati i na uzičko pozorište, pa i sam festival, ali je dodao i da se ne plaši promena od kojih očekuje da bude bolje, niti toga da li će ili neće ostati direktor.

Prošle godine, na 16. JPF-u, trijumfovala je drama “Otac na službenom putu” Ateljea 212 iz Beograda koju je, prema tekstu Abdulaha Sidrana, režirao Oliver Frljić iz Hrvatske.

Ta drama osvojila je četiri nagrade Ardalion, uključujući za najbolju predstavu i režiju, kao i za najbolju mušku ulogu (Vlastimir Đuza Stojilković) i najboljeg mladog glumca (Hana Selimović).

Nagradu Ardalion za najbolju žensku ulogu dobila je Anita Mančić za predstavu “Nije smrt biciklo (da ti ga ukradu)” Biljane Srbljanović, u režiji Slobodana Unkovskog i izvođenju JDP-a.

Pod sloganom “Između smeha i zaborava”, 16. JPF je predstavio i raznovrstan prateći program, uključujući međunarodnu konferenciju na temu “Prostor pozorišta nakon 20. veka”.

Festivalski sajt je www.jpf.uzickopozoriste.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)