Zaboravljena mesta stradanja: Od Jabuke do Jadovnog

Centar za istraživanje i edukaciju o Holokaustu organizuje 1. jula u Centru za kulturnu dekontaminaciju prezentaciju rezultata mapiranja i okrugli sto o projektu “Mesta stradanja - prva faza Holokausta u Srbiji i Hrvatskoj”.

U prvoj fazi Holokausta ubijeno je preko milion Jevreja, uglavnom u masovnim streljanjima. U Srbiji pod nemačkom okupacijom, tokom jeseni 1941. godine, ubijeni su gotovo svi jevrejski muškarci. Zajedno sa njima streljan je i veliki broj Srba, Roma i antifašista. U Novom Sadu, početkom 1942. godine, nekoliko hiljada ljudi, uglavnom Jevreja i Srba, stradali su u takozvanoj “Raciji”. U Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, u periodu između maja i avgusta 1941. godine ubijeno je oko 2.000 Jevreja zajedno sa više od 20.000 Srba.

Tačno 75 godina nakon tih događaja, Savez jevrejskih opština Srbije, Centar za istraživanje i edukaciju o Holokaustu i Odsek za kulturalne studije Filozofskog fakulteta Univerziteta u Rijeci pokrenuli su projekat o mapiranju mesta stradanja prve faze Holokausta u Srbiji i Hrvatskoj, čiji je naslov “Mesta stradanja – prva faza Holokausta u Srbiji i Hrvatskoj” (Killing Sites – First Stage of Holocaust in Serbia and Croatia).

Projektni timovi, sastavljeni od istoričara, snimatelja i stručnjaka za usmeno intervjuisanje, obišli su sve poznate, kao i do sada nepoznate lokacije, i razgovarali su sa ljudima koji danas žive u blizini tih mesta, sa predstavnicima lokalnih vlasti, istoričarima i drugima. Snimljeni materijal, propraćen fotografijama, arhivskim dokumentima i svedočenjima, predstavlja najvažniji rezultat projekta i govori o sadašnjem stanju tih mesta, kao i o odnosu politike i društva prema žrtvama Holokausta i genocida.

U Srbiji je mapirano ukupno 12 lokacija: Jajinci, Jabuka, Rakovica, Bubanj Potok, Bežanijska kosa (Trostruki surduk), Deliblato, Šabac, Novi Sad, Kraljevo, Kragujevac, Niš, Leskovac. U Hrvatskoj je mapiran kompleks logora u Jadovnom, Gospiću i na ostrvu Pag (Slana i Metajna).

Rezultati mapiranja će biti javno predstavljeni na okruglom stolu u CZKD-u, na kojem će u 16 sati govoriti: Milovan Pisarri i Nikola Radić Lucati iz Centra za istraživanje i edukaciju o Holokaustu, Aneta Lalić iz Srpskog narodnog vijeća iz Zagreba i Filip Škiljan sa Instituta za migracije i narodnosti u  Zagrebu.

Realizaciju okruglog stola je omogućila nemačka ambaada u Beogradu.

Projekat “Mesta stradanja – prva faza Holokausta u Srbiji i Hrvatskoj” podržali su: IHRA, Ministarstvo kulture i informisanja Srbije i Mémorial de la Shoah.

(SEEcult.org)