Zahtev za javnu raspravu o gradskim manifestacijama
Asocijacija Nezavisna kulturna scena Srbije (NKSS), srpska sekcija Međunarodnog udruženja likovnih kriticcara (AICA) i Stanica - Servis za savremeni ples oštro su kritikovali nedavne izmene pravilnika za manifestacije u kulturi od značaja za Beograd, zahtevajući njegovo vraćanje na javnu raspravu, u kojoj bi učestovali svi relevantni akteri, uključujući i predstavnike nezavisnih stručnih udruženja.
U zajedničkom saopštenju zatraženo je i da se kreira mehanizam učešća predstavnika nezavisnih stručnih udruženja u svim upravnim telima i strukturama javnih gradskih manifestacija i gradskih institucija kulture (odborima manifestacija, upravnim odborima institucija i u drugim relevantnim telima) kako bi se sprečila kontrola i dominacija partijskih interesa nasuprot društvenom interesu razvoja kulture Beograda.
“Javni budžet i javne institucije grada Beograda su javne i njima treba da se upravlja transparentno, uz učešće svih aktera u kulturi i zainteresovanih građana”, poručili su NKSS, AICA Srbija i Stanica, ocenjujući da “apsolutna dominacija i kontrola partijskih struktura na vlasti i apsolutna isključenost struke i stručnih tela u pitanjima javnih gradskih budžeta za kulturu, javnih gradskih institucija i infrastrukture grada Beograda, te javnih manifestacija od značaja za kulturu grada Beograda, dovodi do sistemskog urušavanja čitavog polja kulture u gradu Beogradu”.
Udruženja podsećaju da je Skupština grada Beograda 21. februara usvojila novi pravilnik kojim se usklađuje rad manifestacija sa Odlukom iz 2021. godine koja predviđa i poziciju selektora, pored do sada već postojećih odbora i umetničkih direktora manifestacija. Ipak, priroda i struktura manifestacija, kao i apsolutna politička dominacija gradske uprave i Sekretarijata za kulturu u domenu donošenja odluka ostaje u potpunosti nepromenjena.
Gradska uprava, tj. koalicija na vlasti, kako je konstatovano, jedina se pita oko postavljanja i imenovanja svih tela i pozicija koje treba da budu odgovorne za realizaciju gradskih manifestacija, kao što su Bitef, Fest, Oktobarski salon, Bemus, Belef i druge. Pored imenovanja, gradska vlast odobrava program i budžet manifestacije i to najkasnije 60 dana pre početka manifestacije, iako su tela odgovorna za program (odbor, umetnički direktor i selektor) dužni da dostave predlog programa i budžet do juna tekuće godine za program koji se realizuje naredne godine.
Takva pozicija kontrole onemogućava i ugrožava rad i program manifestacija od značaja za kulturu grada Beograda, ocenili su NKSS, AICA Srbija i Stanica.
Simpozijum AICA Srbija, 59. Oktobarski salon, foto: SEEcult
Udruženja su podsetila i da je u okviru 59. Oktobarskog salona krajem 2022. godine održan niz stručnih skupova kojima je pokrenut stručni dijalog na temu budućnosti i prirode te manifestacije, te da je jedan od takvih skupova organizovala i AICA Srbije. Predstavnici gradskih vlasti, međutim, nisu se odazvali pozivu nijednom.
Iz novog pravilnika, kako je ocenjeno, jasno je da nisu konsultovali zaključke struke i pored niza dopisa koji su upućeni na adresu Sekretarijata za kulturu. Gradska sekretarka za kulturu Nataša Mihailović Vacić, “umesto da sama inicira konsultativne procese sa akterima u kulturi po pitanju kulturnih potreba, problema i potencijala u oblasti kulture na nivou Beograda, uporno se ne odaziva na pozive struke na dijalog”, navedeno je u saopštenju, u kojem se ukazuje i da Asocijacija NKSS već duži niz godina sprovodi analizu trošenja javnih sredstava na konkursima i na republičkom nivou i na nivou grada Beograda, a česte nepravilnosti, zloupotrebe i nedostatak transparentnosti, na koje te analize ukazuju, posebno u radu komisija Sekretarijata za kulturu grada Beograda, nailaze na institucionalni muk i ignorisanje.
“Umetnici, umetnice, radnici i radnice u kulturi sa statusom samostalnih umetnika, samostalnih stručnjaka u kulturi ili pak bez ikakvog statusa, kao i umetnička udruženja, kolektivi, ali i reprezentativna udruženja, koji svi proizvode kulturni sadržaj i čine sastavni deo kulturnog života grada Beograda, u potpunosti su izostavljeni iz svih procesa odlučivanja o javnim resursima za kulturu grada Beograda, a u ekonomskom i socijalnom smislu su strukturalno nezaštićeni, obespravljeni i svedeni na najamnu radnu snagu bez ikakvih radnih prava. Socijalna davanja za umetnice i umetnike sa statusom samostalnih umetnika sveli su profesionalni umetnički rad na nivo nekvalifikovanog rada i minimalnih socijalnih osiguranja, koje pak lokalne samouprave često ne uplaćuju redovno, te dolazi do gomilanja dugova na teret samostalnih umetnika”, navela su udruženja,, upozoravajući da takva politika gradskih institucija i odgovornih tela ugrožava rad ne samo na nezavisnoj sceni, već i u samim institucijama kulture koje nekompetentnim odlukama (uključujući i Zavod za zaštitu spomenika kulture) urušavaju i ono malo javnih resursa koje kao grad imamo na raspolaganju, a koje bi trebalo da budu dostupne svim akterima u kulturi.
“Naše koleginice i kolege zaposleni u gradskim institucijama kulture već nemaju adekvatne uslove za rad, stalne partijske manipulacije ugrožavaju stručno sprovođenje programa, razvoj institucija i uspostavljanje saradnje nezavisnog sektora i javnih institucija”, naveli su NKSS, AICA Srbija i Stanica, pozivajući zbog svega toga gradske vlasti i Sekretarijat za kulturu na na odgovornost.
(SEEcult.org)
*Projekat se realizuje u okviru Programa malih medijskih grantova koji finansira Ambasada SAD, a administrira Nezavisno udruženje novinara Srbije. Stavovi, mišljenja i zaključci izneseni u projektu nužno ne izražavaju stavove NUNS-a i Ambasade SAD, već isključivo autora.
