Novi naslovi u ediciji 100 slovenskih romana
Edicija 100 slovenskih romana, čiji je srpski izdavač Arhipelag, dobila je dva nova naslova - roman slovenačkog pisca Vlada Žabota “Vučje noći”, u prevodu Ane Ristović, i roman jednog od najznačajnijih slovačkih pisaca druge polovine 20. veka Dušana Kužela “Lampa”, u prevodu Mihala Harpanja.
Poznat i kao novinar i pisac za decu, romansijer i pripovedač, Vlado Žabot (1958) jedan je od najpoznatijih savremenih slovenačkih proznih pisaca. Za roman “Vučje noći” dobio je Kresnikovu nagradu, najvažnije književno priznanje u Sloveniji, dok je za roman “Pastorala” dobio Prešernovu nagradu.
Roman “Vučje noći” doživeo je više izdanja u Sloveniji, a objavljen je i u antologijskoj ediciji Slovenska zgodba (2004). Preveden je na ruski, nemački, poljski i makedonski jezik.
Smešten u malo međumursko mesto, “Vučje noći” ispituje slojeve vere, predrasuda, čuda, strahova, mistike i svakodnevnog u egzistencijalnoj drami običnih ljudi.
Roman “Vučje noći” baštini veliko nasleđe evropske književnosti. Služeći se elementima gotike, misterija, tematizovanjem đavola i veštica, kao i ekspresionističkim, razlomljenim, gotovo poetskim vizijama u prozi, Žabot ispituje zaostavštinu paganskog u savremenom svetu. Kao rascepe u nama znanoj slici sveta i kao rascepe u samom čoveku, onda kada se nađe u sudaru sa graničnim prostorom u kome se kalendari ukrštaju a sama priroda oblikuje postojanje. Ima nečeg kafkijanskog u romanu "Vučje noći". Žabot preispituje (ne)sposobnost pojedinca da savlada zamke koje postavlja zarobljeni i zaustavljeni kolektiv, navela je kritičarka Tamara Krstić u pogovoru za srpsko izdanje tog romana.
Dušan Kužel (1940-1985) jedna je od ključnih figura slovačke književnosti druge polovine 20. veka. U slovačkoj književnosti pojavio se 60-ih godina - u zlatnoj deceniji ne samo novije slovačke književnosti, već i kulture u celini. Posle tri knjige pripovedaka, objavljene u drugoj polovini 60-ih, Kuželova proza naišla je na prijem kod čitalaca i kritike, ali i probudila pažnju socijalističke cenzure. Otuda njegova proza nije objavljivana u knjigama tokom 70-ih i 80-ih - sve do pada Berlinskog zida. Posle toga, Kuželova dela su doživela više izdanja i čitavu novu recepciju. Iako je pisan još 70-ih, roman “Lampa” je objavljen prvi put u celini tek 1989. godine, a preveden je na više jezika.
“Lampa” je složeno stilizovana alegorija o moralnom i socijalnom iskustvu autorove generacije, sadrži brojne elemente intertekstualnog karaktera i u čitalačkoj recepciji funkcioniše ne samo kao svedočanstvo o čoveku i vremenu, već i kao slika raznorodnih književnih uticaja s kraja 60-ih i početka 70-ih godina 20. veka. U “Lampi” se ogledaju protivrečnosti vremena popuštanja ideoloških stega u 60-im godinama, što je izraženo metaforama “praško proleće” i “socijalizam sa ljudskim licem”, i godinama tzv. normalizacije koje su nastupile nakon “bratske pomoći” u vidu tenkova posle avgusta 1968. Očito žanrovsko obeležje “Lampe” jeste crta pustolovnog i čak detektivskog romana. Glavni junak Jan odlazi od kuće i porodice najpre u šumu, da bi posle niza zapleta, svoj put završio razapet na kipu plehanog Hrista pored puta, smatra Mihal Harpanj, prevodilac romana i pisac pogovora za srpsko izdanje te knjige.
Edicija “100 slovenskih romana” je najveći međunarodni kulturni, književni i promotivni projekat slovenske literature, pa tako i najveći projekat u koji je trenutno uključena srpska književnost. Države članice projekta su uz pomoć strukovnih i partnerskih institucija izabrale po deset romana objavljenih posle pada Berlinskog zida. Jedini kriterijum izbora bio je umetnički kvalitet. Knjige iz edicije “100 slovenskih romana” počele su prethodnih meseci da izlaze i na engleskom i portugalskom jeziku, a do kraja godine jedan izbor biće objavljen i na španskom jeziku.
Arhipelag je najaktivniji nacionalni izdavač edicije “100 slovenskih romana”.
Glavni urednik međunarodnog projekta te edicije je Gojko Božović, glavni urednik Arhipelaga.
(SEEcult.org)
