Šumanović i tajna pod kupolom

Izložba “Sava Šumanović i tajna pod kupolom” biće svečano otvorena 14. marta u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu, a premijerno predstavlja pripremne skice za četiri ženske figure koje je Šumanović naslikao tokom jednog od boravaka u Parizu, 1927. godine, na stupcu u kafeu “La Coupole” na Monparnasu.

Decenijama se o tome pričalo u srpskoj istoriografiji, ali je tek otkriće skica četiri ženske figure, sada u privatnom vlasništvu, potvrdilo njegovo autorstvo u dekoraciji tog mondenskog mesta pariskog noćnog života iz 30-ih godina XX veka, koje je 1988. upisano u inventar istorijskih spomenika.

Galerija Matice srpske, u želji da dočara ambijent i atmosferu čuvenog pariskog lokala, kao i da duh mondenskog Pariza prenese u Novi Sad, izložiće i istorijske fotografije kafea “La Coupole” iz 30-ih godina XX veka, kao i repliku stupca koji je oslikao Šumanović.

         La Coupole - danas, enterijer

Sastavni deo izložbe je i film “Četiri karijatide” (2013) koji je povodom izložbe napravio Igor Antić, umetnik koji danas živi i radi u Parizu.

Sakupljajući relevantne podatke, preplitanjem francuske i srpske istoriografije, Antić je zasnovao svoj video rad o Šumanoviću na njegovim slikama za “La Coupole”, ali i na analizi njegovog celokupnog stvaralaštva koje se čuva i izlaže u Srbiji. Film teži da ukrštanjem prikaza ambijenta Pariza i Šida i likovnih dela Šumanovića, nastalih u te dve sredine, predstavi slikarev dvojezični umetnički svet i upotpuni naša saznanja o njegovom delu. Muzika iz filma, kompozitorke Aleksandre Vrebalov, doprinosi punijem doživljaju Šumanovićevog sveukupnog stvaralaštva.

Šumanovićev angažman u pariskom lokalu “La Coupole” važan je za razumevanje njegovog učešća u tadašnjoj umetničkoj sceni Pariza, pošto su skice za četiri ženske figure nastale u godinama njegovog velikog uspeha, u periodu kada je naslikao “Pijanu lađu” (danas u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu) i “Doručak na travi” (danas u Spomen-zbirci Pavla Beljanskog u Novom Sadu).

         La Coupole 30-ih

Izvesno je da je Šumanovićevo angažovanje u “La Coupole”, u čijem su dekorisanju učestvovali i drugi pariski slikari, u neposrednoj vezi sa njegovim statusom i ugledom na pariskoj umetničkoj sceni epohe. O tome svedoči i publikacija “La Coupole fete ses 70 ans en devoilant l’identité des peintres de ses piliers classés” (Paris 1997) koja detaljno navodi sve autore čija dela se nalaze na stubcima i pilastrima lokala.

Izložbu je, u okviru manifestacije "Mesec frankofonije“, priredila Galerija Matice srpske u saradnji sa Francuskim institutom u Srbiji, sa idejom da se na primeru umetničkog dela, čija se skica čuva u Beogradu, a original trajno nalazi u Parizu, ukaže na veze srpske i francuske kulture.

Autorka izložbe je upravnica Galerije Matice srpske Tijana Palkovljević, a postavljena je u okviru stalne postavke srpske umetnosti prve polovine XX veka, koja je zasnovana na idejama pariske umetničke scene, jer je želja Galerije Matice srpske da ukrsti kontekste - dela drugih srpskih slikara o Parizu i delo Šumanovića trajno (p)ostavljeno u Parizu.

         Šumanović, skica za Četiri ženske figure, 1927.

Izložbu prati katalog “Sava Šumanović i tajna pod kupolom” sa tekstovima na srpskom i francuskom jeziku i fotografijama skica, originalne kompozicije za četiri ženske figure na stupcu u “La Coupole”, istorijskim i savremenim fotografijama “La Coupole”. O Šumanoviću, njegovom radu u “La Coupole”, kao i o istorijatu tog pariskog lokala pisali su: Žan-Lik Goester, Tijana Palkovljević, Igor Antić i Žorž Vijo.

Potpunijem sagledavanju i predstavljanju stvaralaštva Šumanovića doprineli su i Galerija slika “Sava Šumanović” u Šidu i Spomen-zbirka Pavla Beljanskog u Novom Sadu koje su ustupile umetničku i dokumentarnu građu, kao i upravnici pariskog “La Coupole” koji su ustupili fotografije nekadašnjeg izgleda lokala i omogućili fotografisanje njegovog sadašnjeg izgleda.

Izložba će biti otvorena do 20. maja, a obuhvata i bogat prateći program - stručna tumačenja, predavanja.

U okviru pratećeg programa izložbe, najavljene su i kreativne radionice za decu “Moja tajna pod kupolom”, a odvijaće se tokom radne nedelje, dok će u aprilu biti realizovane četiri kreativne radionice subotom: Potraga za blagom Francuske (6. april), Upoznajmo slikara Savu Šumanovića (13. april), Moja tajna pod kupolom (20. april) i Začarani magijom Pariza (27. april).

Realizaciju izložbe omogućili su Ministarstvo kulture i informisanja Srbije i kompanija La Farž, a otvoriće je autorka Tijana Palkovljević, istoričarka umetnosti prof. dr Lidija Merenik i direktor Francuskog instituta u Srbiji Žan-Lik Goester.

*Foto na vrhu: Sava Šumanović, Kompozicija na stupcu u La Coupole, 1927.

(SEEcult.org)