Titovi putopisi

Izložba “Efekat Tito”, koja je izazvala veliku pažnju od sredine marta, traje još samo tokom vikenda u Muzeju istorije Jugoslavije (MIJ), a 30. maja će, umesto vođenja, biti prikazani Titovi putopisi, odnosno deo filmova koji su pronađeni u zaostavšini Josipa Broza Tita, a on ih je lično i snimio.

Izložba “Efekat Tito”, koja je izazvala veliku pažnju od sredine marta, traje još samo tokom vikenda u Muzeju istorije Jugoslavije (MIJ), a 30. maja će, umesto vođenja, biti prikazani Titovi putopisi, odnosno deo filmova koji su pronađeni u zaostavšini Josipa Broza Tita, a on ih je lično i snimio.

U Titovoj zaostavštini pronađeno je 36 filmova koje je lično snimio, a prvi put se prikazuju publici u okviru izložbe “Efekat Tito”, koja ukazuje na njegovu harizmu kao osnovu političke legitimacije.

Najveći broj filmova potiče iz vremena čuvenog Titovog putovanja po afričkim zemljama, poznatog kao “Put mira”, od 28. februara do 22. aprila 1961. godine.

Tito je sa broda “Galeb”, kojim je krenuo na to putovanje, zabeležio kamerom impresije iz Tunisa, Maroka i Egipta. Kao svojevrsna svedočanstva, tu su i njegovi snimci iz lova, Karađorđeva, sa Briona, Vange i Brda kod Kranja.

Izložba “Efekat Tito”, predstavljajući više od 500 eksponata grupisanih u tri celine (pokloni građana SFRJ, sletovi i štafete), postavlja pitanje da li je u društvu kakvo je bilo jugoslovensko posle Drugog svetskog rata bilo moguće sprovoditi bilo koji emancipatorski projekat vlašću koja ne bi bila zasnovana na harizmatskom karakteru.

MIJ tu izložbu, posle gotovo tri decenije od Titove smrti, smatra važnom da se njegov “lik i delo” prebace relevantnim izučavanjem iz dnevne politike i politikanstva u istoriju, iz polja estrade u polje studija kulture.

Značajan deo postavke čine pokloni koje su građani, seljaci, radnici, ali i zvanične institucije, udruženja i kolektivi poklanjali Titu za njegov rođendan (Dan mladosti), Novu godinu, Dan republike, Dan Armije…

Deo eksponata premešten je iz tradicionalnih “vitrina” na video projekcije velikih formata, a kontekst Titovog vremena dočaravaju i filmski i audio materijali koji prikazuju scene izgradnje zemlje (Titovog prisustva na gradilištima, u fabrikama, na mitinzima), sletove, uručenja Štafete Titu, privrženost pionira i mladih maršalu, sećanja savremenika na Broza (od početaka partijske karijere, preko dana ilegale, do prve rukom vezene maršalske uniforme), dodele priznanja Titu…

Između ostalog, moguće je čuti i svedočanstva Emine Zujić, koja je vezla maršalske oznake za prvu maršalsku uniformu druga Tita prema nacrtu Moše Pijade, te svedočanstva o Titovoj plemenitosti, doslednosti, požrtvovanosti, humanosti.., audio zapise o dodeli priznanja Titu (drugi i treći orden Narodnog heroja, proglašenje za počasnog doktora nauka beogradskog Univerziteta, plaketa povodom proslave 30-godišnjice drugog zasedanja AVNOJ-a, Povelja počasnog građanina svih jugoslovenskih opština...).

Izložba obuhvata i svedočanstva o susretu pionira i omladinaca Slavonije, Hrvatske, Makedonije, grada Beograda... s Titom, kao i audio zapise s proslave rođendana tokom koje predstavnici radnih kolektiva, komuna i drugih organizacija iz cele zemlje predaju drugu Titu poklone - proizvode koji predstavljaju rad njihovih kolektiva (samostrel sa ugrađenom baterijom, volan i gumu, grombi kaput, maketu hidroglisera...) ili dokumete o njihovim dostignućima (foto album iz Tanjuga, foto album “Razvitka” poljoprivrednog dobra Crveni bregovi...).

Autorka koncepta izložbe je Marina Dokmanović, koja je uradila i dizajn sa Jeroen de Vries, a autori tekstova u katalogu su Radonja Leposavić i Olga Manojlović Pintar.

Izložba je realizovana u saradnji sa Fondom B92 / Kulturnim centrom REX, uz pomoć Kulturnog centra Beograda, Istorijskog muzeja Srbije, UPG “Noć muzeja”, Radio Beograda, Progamskog arhiva Televizije Beograd i Jugoslovenske Kinoteke, uz podršku Ministarstva kulture Srbije.

Sajt MIJ je www.mij.rs

(SEEcult.org)