I poslanici na 50. Salonu

Delegacija srpskog parlamenta posetila je u završnici 50. Oktobarski salon u Beogradu, a kroz izložbu “Okolnost” u Muzeju “25. maj” provela ih je ovogodišnja umetnička direktorka Branislava Anđelković, upoznavši ih sa koncepcijom jubilarne izložbe, izlagačkim prostorima, umetnicima i njihovim projektima.

Delegacija srpskog parlamenta posetila je u završnici 50. Oktobarski salon u Beogradu, a kroz izložbu “Okolnost” u Muzeju “25. maj” provela ih je ovogodišnja umetnička direktorka Branislava Anđelković, upoznavši ih sa koncepcijom jubilarne izložbe, izlagačkim prostorima, umetnicima i njihovim projektima.

Salon je prethodno posetila i delegacija slovenačkih poslanika na čelu s predsednikom Državnog parlamenta Slovenije Pavelom Gantarom.

Tokom 50. Salona, koji je otvoren još samo tokom vikenda, organizovana su i brojna stručna vođenja, između ostalog, i za predstavnike Sekretarijata za kulturu Beograda, obrazovne institucije i širu publiku.

U završnici 50. Salona, posetioci do 15. novembra mogu obići Muzej “25. maj”, Likovnu i Galeriju “Artget” Kulturnog centra Beograd, Centar za kulturnu dekontaminaciju, Javnu garažu u Masarikovoj i Kunsthistorisches Mausoleum u Braće Radovanović br. 28.

Takođe, projekat “Umetnik-prorok” Dragoljuba Raše Todosijevića, jednog od nagrađenih umetnika na 50. Salonu, moguće je videti u centru grada - na bilbordima i vozilima javnog prevoza (tramvajska linija 10 i trolejbuska 41).

Oktobarski salon realizovan je i kroz program tri televizijske stanice (RTS, TV Studio B i TV Fox), koje su prezentovale rad “Individulani kolektivizam” hrvatskog angažovanog umetnika Igora Grubića, koji je omogućio najširem auditorijumu da se kroz petominutne porterte ovogodišnijih učesnika Salona bliže upozna sa njihovim stvaralačkim angažmanima.

Na 50. Salonu predstavljeni su radovi 22 autora, sa težištem na umetnicima koji većinom žive i rade u Srbiji, ali su prisutni i na međunarodnoj sceni.

Prema koncepciji Branislave Anđelković, takav fokus je pre svega imao za cilj da označi “domaćeg umetnika” kao “međunarodnog”, koji ostaje vezan za lokalna iskustva na osnovu kojih formira inicijative i sugeriše intervencije. Na izložbi su se našli i radovi umetnika koji ne žive u Srbiji, ali se njihov rad smatra aktivnim činiocem savremene umetnosti u ovoj sredini, poput britanskog umetnika Fila Kolinsa.

Fokus ovogodišnje selekcije bio je, između ostalog, na projektima koji tematizuju i problematizuju širok spektar pitanja od sistemskog značaja za društvo i umetnost - od položaja i uloge umetnika, (ne)postojanja umetničkog sistema, nestajanja umetnosti iz javnog i medijskog prostora, neadekvatnog govora o umetnosti, do nekih gorućih tema društvene i ekonomske krize, kao što su proces privatizacije, socijalno raslojavanje, kulturna izolovanost, trauma istorijskog sećanja, građanska neaktivnost i inertnost, društvena (ne)tolerantnost, itd.

S obzirom da je Oktobarski Salon umetnička manifestacija koja je najvidljivija za širu publiku u Srbiji, velika pažnja posvećena je mehanizmima komunikacije između umetnika i publike, pa izložbu prate katalog, vodič i prvi put didaktički panoi u samoj postavci, u kojima je svaki pojedinačni umetnik celovito prikazan ne samo kroz autorstvo nad određenim radom, već i kroz kompleksnost svoje umetničke, intelektualne, političke i etičke pozicije.

Svakog vikenda su organizovna i stručna vođenja, kao i razgovori sa umetnicima.

Bogat prateći program realizovan je kroz niz razgovora na teme koje su značajne za identifikovanje postojeće umetničke scene, a transkripti razgovora uskoro će se naći na sajtu Oktobarskog salona (www.oktobarskisalon.org).

Kuriozotet 50. Salona je i učešće Omladinskog kluba Muzeja savremene umetnosti Beograd, koji se pratećem programu priključio dvema akcijama i projektom koji su imali za cilj da što veći broj beogradskih srednjoškolaca poseti izložbu i uspostavi komunikaciju sa savremenom umetnošću.

Ravnopravne nagrade 50. Oktobarskog salona dobili su Katarina Zdjelar, Darinka Pop-Mitić i Raša Todosijević, dok je nagrada KCB-a dodeljena Aleksandru Jestroviću alijas Jamesdinu.

Nagrada srpske sekcije AICA (Međunarodnog udruženja likovnih kritičara) dodeljena je Vladimiru Nikoliću za rad “Pra-ubistvo”, za koji je dobio i nagradu žirija Muzeja primenjene umetnosti, kao i spontanog, ad hoc sastavljenog žirija novinara, koji su obišli izložbu “Okolnost” uoči zvaničnog otvaranja Salona 2. oktobra.

Nagrade žirija 50. Salona, koji su činili kustoškinja i umetnička direktora BAK-a (Basis voor actuele kunst) u Utrehtu Marija Hlavajova, istoričar umetnosti, pisac i kustos Čarls Merveder (Charles Merewether) i beogradski teoretičar umetnosti i kustos Stevan Vuković, jednoglasno su dodeljene Katarini Zdjelar, Darinki Pop-Mitić i Raši Todosijeviću - za radove koji “otelotvoruju duh Salona, i lokalni i međunarodni”.

Zdjelarova i Darinka Pop-Mitić nagrađene su za radove koji predstavljaju izuzetan angažman u radu s kontekstima u kojima žive i rade i koji su fokusirani na nužnost bavljenja sadašnjim trenutkom.

U slučaju Zdjelarove, koja sa Zoranom Todorovićem predstavljala Srbiju ove godine na Bijenalu u Veneciji, to se ogleda u priznavanju značaja prostora za pregovore različitih kultura putem jezika, i njegovog stalnog dovođenja u pitanje. Njeni video radovi (Savršeni zvuk i Shoum, 2009), predstavljeni u Muzeju “25. maj”, podseća na to koliko je koliko je ovladavanje jezikom važno i za komunikaciju i za suživot, a ujedno ostavlja i dovoljno prostora i za produktivne greške i za poigravanje dvosmislenošću, iz koje se mogu roditi nove mogućnosti, istakao je žiri.

Darinka Pop-Mitić, koja je i prošle godine nagrađena, nagrađena je za rad koji se bavi kulturnim i umetničkim nasleđem istorije koja se reinterpretiranoj formi, u okviru neposredno prisutnih okolnosti, čini opštom, javnom i shvaćenom na novi način. Njen rad - “Edukativni mural o malo poznatoj istoriji slikarstva” izložen je u Javnoj garaži, gde je pre pola veka održan prvi “oktobarac”.

Raša Todosijević nagrađen je za “izuzetan višedecenijski doprinos umetnosti Beograda, regije, kao i međunarodnim umetničkim tokovima”.
Todosijevićevi radovi, osim u javnom prostoru (Majka na prodaju i Umetnik-prorok), izloženi su i u Muzeju “25. maj” (Veliki dnevnik IV, 2000-2009, kombinovane tehnike).

Žiri 50. Salona istakao je da je, povodom 50-godišnjice Salona, od ključnog značaja da se Todosijevićeva izvanredna umetnička ličnost uvaži ne samo u punoj meri statusa u istoriji umetnosti, nego i kao inspiracija za generacije koje su za njim sledile.

Žiri KCB-a, koji je dodelio nagradu Jamesdinu, činili su direktorka KCB-a Marina Đurđević, filozof Jovan Čekić i nezavisna kustoškinja Maja Ćirić, a odluku je utemeljio na “želji za prepoznavanjem umetničke prakse koja proizvodi razliku” i zbog činjenice da Jamesdinova produkcija “nastaje refleksijom umnoženih i nesistematiziovanih” ličnih i kulturnih referenci koje ga okružuju i koje je akt performativnosti, a ne sublimirani rezultat.

Nagradu MPU Vladimiru Nikoliću za rad “Pra-ubistvo”, dodelio je žiri koji su činili Slobodan Jovanović (predsednik), Ivanka Zorić, direktor MPU, Biljana Vukotić, Bojana Popović i Jelena Perać, ističući da je mapiranjem i rekonstrukcijom čuvenog istorijskog događaja - ubistva kralja Aleksandra Karađorđevića 1934. godine u Marseju, predstavio i taj grad i njegove sadašnje stanovnike kao okolnosti na kojima interveniše, postavljajući se u poziciju dokumentariste koji povezuje haotičnost savremenog života s dramatičnim događajima tokom atentata na kralja Aleksandra.

Nikoliću je nagradu dodelio i žiri AICA, koji su činili Jovan Despotović, Danijela Purešević i Jelena Krivokapić, kao i novinarski žiri koji su činili Milena Marjanović iz “Blica”, Marija Đorđević iz “Politike”, Savo Popović iz “Večernjih novosti” i glavni urednik portala SEEcult.org Miroljub Marjanović.

(SEEcult.org)