Godina Paje Jovanovića
Obeležavanje 150-godišnjice rodjenja velikog srpskog slikara Paje Jovanovića (1859-1957), predstavnika evropskog akademizma, počelo je 16. juna u njegovom rodnom Vršcu otvaranjem izložbe “Slike Balkana”, a narednih godinu dana biće otvorene i reprezentativne izložbe u Beogradu i Novom Sadu, uz više izdavačkih poduhvata, uključujući prvu pravu monografiju Jovanovića, te završni stručni skup o njegovom stvaralaštvu.
Obeležavanje 150-godišnjice rodjenja velikog srpskog slikara Paje Jovanovića (1859-1957), predstavnika evropskog akademizma, počelo je 16. juna u njegovom rodnom Vršcu otvaranjem izložbe “Slike Balkana”, a narednih godinu dana biće otvorene i reprezentativne izložbe u Beogradu i Novom Sadu, uz više izdavačkih poduhvata, uključujući prvu pravu monografiju Jovanovića, te završni stručni skup o njegovom stvaralaštvu.
Godina Paje Jovanovića, pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture Srbije, počela je izložbom koju je pripremio Narodni muzej u Beogradu u saradnji s Gradskim muzejem Vršca, a obuhvata dela nastala od 80-ih godina 19. do prvih decenija 20. veka, koja prikazuju ljude, predele, običaje Balkana i presudne momente iz srpske istorije.
Ministar kulture Nebojša Bradić istakao je na otvaranju da je Jovanović primer kako se predanim radom, talentom i upornošću može postići uspeh.
Autori izložbe su viši kustos Narodnog muzeja u Beogradu Petar Petrović i kustoškinja Gradskog muzeja Vršca Dragana Kuručev, a izložbu će pratiti katalog sa uvodnim tekstom Petrovića, popisom i reprodukcijama izloženih dela, u produkciji Muzeja grada Beograda.
Centralna izložba u okviru obeležavanja Jovanovićevog jubileja biće otvorena od decembra ove do februara 2010. godine u Galeriji SANU u Beogradu, a predstaviće izbor od oko stotinu najreprezentativnijih dela iz njegovog bogatog i raznolikog opusa, odnosno sve segmente njegovog stvaralaštva u tematskom i hronološkom smislu. Biće predstavljeni radovi koji se odnose na život balkanskih naroda, zatim istorijske kompozicije, ilustracije narodnih epskih pesama, portreti, kao i predeli, aktovi i studije.
Osim poznatih dela iz velikih javnih muzejskih zbirki, biće uključena i manje poznata, ali značajna dela iz privatnih zbirki, što će biti jedinstvena prilika za sveobuhvatno sagledavanje Jovanovićevog opusa.
Izložba će velikim delom biti zasnovana na monografiji koja će biti objavljena u međuvremenu, a biće osnova za sva dalja proučavanja i nova tumačenja stvaralaštva Jovanovića.
Nosilac tog projekta je Narodni muzej u Beogradu, u saradnji s Muzejem grada Beograda, Galerijom Matice srpske i Galerijom SANU, a autori izložbe su muzejski savetnik u penziji Nikola Kusovac i ponovo Petar Petrović.
Izložbu će, osim monografije, pratiti i katalog manjeg obima, čiji će tiraž i cena biti prilagođeni potrebi vrlo širokog kruga publike.
Treća izložba u okviru proslave jubileja, “Predstave žene u stvaralaštvu Paje Jovanovića”, biće otvorena u martu 2010. godine u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu, a obuhvatiće značajan tematski segment u svim fazama umetnikovog stvaralaštva.
Analiza različitih modela prikazivanja žene treba da ispita različite aspekte u pristupu umetnika toj temi, kao kulturološkom modelu u kome njegovo slikarstvo ima profilisanu društvenu ulogu.
Nosilac projekta je Galerija Matice srpske, u saradnji sa Muzejem grada Beograda, Narodnim muzejem u Beogradu, Gradskim muzejem Vršca i Katedrom za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta u Beogradu.
I novosadsku izložbu, čiji je autor viša kustoškinja Galerije Matice srpske Tijana Palkovljević, pratiće zbornik tekstova više autora, usmerenih na savremenu interpretaciju pojedinačnih dela i tema u okviru opusa Jovanovića.
Obeležavanje jubileja biće praćeno i izlaskom nekoliko publikacija, uključujući monografiju “Paja Jovanović 1859-1957”, čiji je autor Nikola Kusovac, a biće objavljena na jesen. Izaći će u dva toma velikog formata, u kolor štampi najvišeg kvaliteta i odgovarajućoj opremi,.
To će biti ujedno prva prava monografija o Jovanoviću.
Izdavač je Muzej grada Beograda, u saradnji s Narodnim muzejem iz Beograda, Galerijom Matice srpske i Gradskim muzejem Vršca, a urednik izdanja je Bojan Kovačević, dok su recenzenti profesori Miodrag Jovanović i Miroslav Timotijević.
Povodom jubileja, biće objavljen i “Vodič kroz Legat Paje Jovanovića”, čija je autorka viša kustoškinja Muzeja grada Beograda Jasna Marković, rukovodilac Jovanovićevog legata, koji se nalazi u Ulici kralja Milana 21 u Beogradu (četvrti sprat).
Kao dugogodišnji istraživač i poznavalac Jovanovićevog života i opusa, Jasna Marković u vodiču, s katalogom dela i predmeta, daje priču o beogradskom periodu života Jovanovića, okolnostima poklanjanja zaostavštine Beogradu i njegovim najznačajnijim pojedinačnim delima koja se tu nalaze.
Završni događaj u okviru obeležavanja jubileja Jovanovića biće stručni skup, koji će u junu 2010. godine biti održan u Vršcu, a okupiće istoričare umetnosti i kulture i istoričare uopšte.
Očekuje se da taj jednodnevni stručno-naučni skup rezultira kasnije zbornikom tekstova sa saopštenjima učesnika o pojedinim aspektima umetnikovog dela i novih podataka o njegovom životu. Ta publikacija bi zaokružila, u hronologiji i u profilaciji, izdavaštvo proslave 150 godina od rođenja Jovanovića.
Renovirani prostor Legata Paje Jovanovića u Beogradu, kako je najavljeno, biće ponovo dostupan posetiocima od 1. septembra ove godine.
Ove godine obeležavaju se i jubileji znamenite slikarke Milene Pavlović Barili (1909-1945) i jedne od najznačajnijih srpskih kompozitorki 20. veka Ljubice Marić (1909-2003), a 2009. zvanično je proglasena i Godinom Milutina Milankovića, povodom 130-godišnjice rođenja tog velikog srpskog naučnika koji je rešio tajnu ledenih doba, uspostavio temelj savremene klimatologije, reformisao kalendar i dao niz značajnih građevinskih ostvarenja.
(SEEcult.org)
