Izazovi Trajbeka festivala
Njujorški festival Trajbeka, koji se suočava s posledicama finansijske krize i na velikom ekranu i u zbilji, počinje 22. aprila premijerom nove komedije Vudija Alena “Whatever Works", a do 3. maja prikazaće još oko 85 ostvarenja, od kojih gotovo polovina ima svetsku premijeru. Trajbeka festival, koji je osnovao 2002. slavni Robert de Niro s grupom prijatelja da bi oživeo atmosferu na Menhetnu posle terorističkih napada 11. septembra, uglavnom je ovih dana u američkim medijima pominjan u kontekstu finansijske krize i njenih posledica.
Njujorški festival Trajbeka, koji se suočava s posledicama finansijske krize i na velikom ekranu i u zbilji, počinje 22. aprila premijerom nove komedije Vudija Alena “Whatever Works", a do 3. maja prikazaće još oko 85 ostvarenja, od kojih gotovo polovina ima svetsku premijeru.
Trajbeka festival, koji je osnovao 2002. slavni Robert de Niro s grupom prijatelja da bi oživeo atmosferu na Menhetnu posle terorističkih napada 11. septembra, uglavnom je ovih dana u američkim medijima pominjan u kontekstu finansijske krize i njenih posledica.
Sedište Trajbeka festivala udaljeno je svega nekoliko blokova od epicentra globalne finansijske krize - Vol Strita, a prikazaće nekoliko filmova koji ispituju stanje današnje ekonomije, uključujući dokumentarac “American Casino" i "The Girlfriend Experience" Stivena Soderberga (Steven Soderbergh).
Osmo izdanje Trajbeka festivala, u čijem je žiriju i glumica Uma Turman (Thurman), ima gotovo upola manje naslova nego prošle godine (157), a i sponzorska podrška je smanjena.
De Niro nije želeo da predviđa budućnost Trajbeka festivala, navodeći samo uopšteno da će se “razvijati u dobrom smeru”, ali i dodajući da nekada nije moguće predvideti kako će se stvari odvijati.
Stezanje kaiša istovremeno je prisutno i u produkciji nezavisnog filma uopšte, koji je posebno teško i pogođen ekonomskim kolapsom. I lokalna, njujorška produkcija nezavisnog filma je u padu.
U međuvremenu, Trajbeka preduzeću pridružio se dugogodišnji direktor Sandens filmskog festivala, dok je umetnički direktor De Nirovog festivala Piter Skarlet (Peter Scarlet) postao izvršni direktor festivala u Abu Dabiju. Sve to svedoči, prema navodima analitičara, o velikim promenama u svetu nezavisnog filma, koji deli sudbinu svetskog filma uopšte, kako je rekao nedavno Gilmor.
Prema njegovim rečima, te promene su globalne neizbežne, a naravno da ih je delom prouzrokovala i ekonomska kriza, ali pre svega su posledica tehnološke revolucije.
S obzirom da filmska distribucija nezaustavljivo ulazi u svet digitalnog, sa filmovima dostupnim na internetu i videom na zahtev, produkcija postaje jeftinija i postaje lako bilo kome da snimi film. Istovremeno, sve je teže naći finansijere, rekao je Gilmor, dodajući da svemu tome i festivali moraju da se prilagode.
“Nikada nisam video da filmska industrija prolazi kroz takav period preispitivanja... Festivali sada imaju drugačiju ulogu”, dodao je Gilmor.
I reditelj filma “American Casino” Lesli Kokburn ocenio je da je nastupilo teško vreme za nezavisni film uopšte, ali je dodao da ima ljudi koji smatraju da postoje interesantni načini za dalji rad i distribuciju filmova.
Budućnosti nezavisnog filma posvećena je i jedna od panel diskusija festivala Trajbeka, čiji su organizatori pokušali da privuku gledaoce i nekim popularnijim programima, kao što je mini “porodični festival”, zatim selekcija sportskih filmova, kao i program “drive-in” na otvorenom, koji je besplatan.
Među 12 filmova u takmičarskom programu osmog Trajbeka festivala je i debitantski igrani film beogradskog reditelja Darka Lungulova “Tamo i ovde”, sa američkim glumcem Dejvidom Torntonom (David Thornton) u glavnoj ulozi depresivnog njujorškog muzičara koji dolazi u Beograd.
Prema navodima organizatora Trajbeka festivala, takmičarski program predstaviće kreativne vizije iz gotovo svakog ugla sveta, predstavljajući radove širokog spektra reditelja, među kojima su i američki veterani indi filma, kao i uzbudljivi novi autori.
Njihovi filmovi priče su o životu, smrti i različitim formama ljubavi - od ženske ljubavne veze u Buenos Airesu, preko disfunkcionalne porodice u predgrađu Konektikata 80-ih, do mlade Izraelke koja pokušava da ponovo poveže svoj život, nakon što je preživela napad bombaša samoubice.
Među filmovima koji su već ocenjeni kao vredni pažnje je mračna politička satira “In the Loop", sa Džejmsom Grandolfinijem u ulozi američkog generala, zatim "Outrage" o gej političarima koji se ipak suprotstavljaju unapređenju prava homoseksualaca, te film "The Eclipse" irskog dramskog pisca Konora Mekfersona (Conor McPherson).
Trajbeka će prikazati, između ostalog, i dokumentarac Spajka Lija (Spike Lee) "Kobe Doin' Work", dramu “Vegas: Based on a True Story” Amira Naderija, "TiMER" Džeka Šafera (Jac Schaeffer)...
Li prvi put učestvuje na festivalu Trajbeka, a rekao je da je razlog za to što prvi put ima spreman film u proleće.
Prošle godine su sa Trajbeka festivala veliku pažnju privukli švedski vampirski film “Let the Right One In” i dokumentarac “Čovek na žici” Džejmsa Marša (James Marsh) o Francuzu Filipu Petiju koji je 1974. godine prešao na žici razdaljinu između “kula bliznakinja” u Njujorku, tada najviših zgrada u svetu. Maršov film nagrađen je i Oskarom, a prikazan je i na Sandensu, te nedavno na festivalu BELDOCS u Beogradu.
Sajt Trajbeka festivala je www.tribecafilm.com
(SEEcult.org)
