Međukulturni mozaik savremene evropske književnosti
Izdavačka kuća Heliks u Beogradu pokrenula je ediciju “Preko horizonta” koja obuhvata dela evropskih autora na devet jezika, u kojima se prepoznaje nezadovoljstvo savremenim svetom, te izneverena očekivanja modernosti i savremenog društva.
Uz podršku Kreativne Evrope, edicija “Preko horizonta” u skladu je sa glavnim ciljem tog programa - produbljivanjem međukulturnog dijaloga različitih evropskih koordinata sa posebnim osvrtom na književnosti manje zastupljenih kultura.
Reč je o osam romana i dve zbirke priča, napisanih na devet jezika (španski, islandski, italijanski, bugarski, švedski, norveški, rumunski i engleski), čiji su autori relativno mladi, do sada neprevođeni na srpski.
Prema navodima Heliksa, izdavački projekat Preko horizonta: međukulturni mozaik savremene evropske književnosti odražava napore da se čitaocima u Srbiji omogući dublje sagledavanje modernih stremljenja u evropskoj kulturi.
Osnovna ideja projekta proizašla je iz jedne od knjiga te edicije - romana “Pokretni horizont” italijanskog autora Danijela del Đudičea, neobične autobiografske i putopisne priče koja se bavi granicama neviđenih i nepoznatih istorijskih i geografskih ostvarenja, ali i greškama koje se plaćaju ljudskim životima.
Kao što u knjizi Đudičea horizont nije fiksiran i svako poglavlje ga pomera duž geografskih koordinata, istorijskih odrednica i društvenih okolnosti, tako i svaka knjiga u projektu, naslov po naslov, pomera granice, dotiče se tema sa kojima se autori hrabro hvataju u koštac i raskrinkavaju ih, naveo je Heliks.
Knjige su žanrovski i stilski različite i pokazuju autorsku slobodu u punoj snazi. S jedne strane, tu je islandska zbirka kratkih priča “Među drvećem” Girdira Elijasona, koja je izrazito lirična, nadrealna, skoro linčovska, pisana u istančanom balansu između racionalnog, logičnog, bliskog, fantastičnog i misterioznog. S druge strane, roman “Pokretni horizonti” je dokumentaristički, donekle istorijski, faktografski. Ali oba govore o ljudskoj izolovanosti, otuđenosti i to kroz književni doživljaj dva sasvim različita lica prirode.
Prema navodima Heliksa, univerzalnost tih književnih ostvarenja lako je uočljiva.
Sve knjige iz edicije “Preko horizonta” govore o problemima celokupnog evropskog kontinenta koji kroz pripovedanje autora prihvata svoju traumatičnu prošlost i sadašnjost. Takođe, sva dela potvrđuju skoro bezuslovnu zavisnost ljudske sudbine od društvenih odnosa i životnih okolnosti, fizičkog okruženja, kulturnog i istorijskog nasleđa.
Ono što tematski preovlađuje u tim romanima su otuđenost i diskriminacija slabijih u svim svojim nijansama. Možda i najbolji primer je švedska knjiga “Svinjski kvartovi” Susane Alakoski o finskoj devojčici čije detinjstvo nakon preseljenja u Švedsku - u bezoblične socijalne stambene blokove, postaje svojevrstan tihi pakao u procepu između zanemarivanja od roditelja i čitavog sistema. Lena uspeva da se osamostali i da napusti svoj pakao, ali pakao ne može da napusti nju. Taj pakao u različitim oblicima prepoznaje se u svim knjigama iz projekta, ali i svakodnevno na ulici, u stambenoj zgradi, na poslu, u drugima, ponekad i u nama samima, ističu u Heliksu.
Specifični i autentični stilovi ovih savremenih knjiiževnih dela odabranih za projekat zahtevali su prevodioce odgovarajuće senzibilnosti i izraza koji su sasvim zadržali sve autentičnosti originalnih jezika, a da pripovedanje teče na način na koji bi priču pričao neko sa ovih podneblja.
(SEEcult.org)
