No pasaran - aktuelno i danas
Udruženje Španski borci 1936-1939 iz Beograda pripremilo je višednevni program povodom 80 godina od osnivanja Internacionalnih brigada, kojim ne slavi samo taj jubilej, već i problematizuje temu društvenih i političkih okolnosti Španije i Evrope danas.
Među gostima programa koji će u vidutribina, filmskih projekcija, muzičkih nastupa i izložbi biti održan od 19. do 24. oktobra u Jugoslovenskoj kinoteci i Domu kulture Studentski grad u Beogradu, najavljeni su i bivši šef diplomatije Španije Migel Angel Moratinjos i Karmen Negrin, unuka Huana Negrina, poslednjeg predsednika vlade španske republike.
Manifestacija počinje izložbom “Deca rata” u Jugoslovenskoj kinoteci, posvećenom sudbini dece koja su iz ratom zahvaćene Španije poslata u nekadašnji Sovjetski Savez, gde su ostala i mnogo godina nakon toga.
Prvim projekcijama filmova iz Arhiva Katalonske kinoteke s kraja 30-ih godina 20. veka, 19. oktobra biće najavljen i ostatak dokumentarnog i igranog filmskog programa koji dovodi i veliki broj gostiju sa kojima će posetioci moći da diskutuju pre i nakon emitovanja filmskih ostvarenja, od kojih će neka i prvi put biti prikazana u Beogradu.
Filmski program obuhvata i ostvarenja “Građanin Negrin” (Imanol Uribe, Carlos Álvarez, Sigfrid Monleón, 2010), “Rasa” (José Luis Sáenz de Heredia, 1942), “Crni hleb” (Agusti Villalonga, 2010), “Od tvog prozora do mog” (Paola Ortiz, 2011), “Septembar 1975” (Alfonso Dufour, 2009), “Učiteljice Republike” (Pilar Perez Solano, 2013), “Reprint Čede Kapora” (Almir Berkovac, 2014), “Život u senci” (Lorenzo Llobet-Gràcia, 1949), “Dijamantski trg” (Francesc Betriu, 1982), “Slomljeno sećanje” (Jorge Amat, 2015), “Devetorica, zaboravljeni u pobedi” (Alberto Marquardt, 2010), “Streljana škola” (Iñaki Pinedo i Daniel Álvarez, 2006) i “Roman Karmen, sineast u službi revolucije” (Patrick Barberis, 2001).
Za 20. oktobar najavljena je tribina “Jugoslovenski ‘Španci’ oko kamere” na kojoj će govoriti profesorka Fakulteta primenjenih umetnosti u Beogradu Milanka Todić, profesor Boris Begović - sin Vlajka Begovića, interbrigadiste u Španskom građanskom ratu, snimatelj Veljko Đurović i gost Emilio Morenati, višestruko nagađivani fotoreporter Asošijeted presa.
Kinoteka će iste večeri, povodom projekcije filma “Građanin Negrin”, ugostiti i Karmen Negrin, unuku Huana Negrina, poslednjeg predsednika vlade španske republike. Ona će biti i jedna od sagovornica na tribini “Internacionalna brigada u Španskom građanskom ratu i međunarodna solidarnost danas”, na kojoj će, pored domaćih teoretičara i istoričara, učestvovati i pravnik i istoričar Josep Crunjes, generalna sekretarka Udruženja Arhiv rata i izgnanstva Dolores Kabra, direktor Odeljenja istorijskih fondova Nacionalnog arhiva Katalonije Josep Fernandez Trabal i istraživač na Univerzitetu Complutense u Madridu Francisko Montenegro.
O savremenoj Španiji u kontekstu političkih i društvenih zbivanja, sa posebnim osvrtom na istorijski razvoj te zemlje, govoriće i političar i diplomata Migel Angel Moratinjos i istoričar Pablo Sančez Leon.
Za 23. oktobar u podne najavljena je ceremonija polaganja cveća na spomenik Internacionalnim brigadama u istoimenoj ulici kod Karađorđevog parka, a kulturno-umetničkim programom i svečanošću u Jugoslovenskoj kinoteci, još jednom će biti odata počast borcima, uz obraćanja gostiju iz nekoliko zemalja i video poruku borca španske Republike Markosa Ane.
Završnicu manifestacije obeležiće i recital flamenka u DKSG-u, u kojem 23. oktobra učestvuju Hesus Perez Romero (kantaor) i Samjuel Gutjeres Ortega (gitara), a program će biti zaokružen filmskim projekcijama 24. oktobra u Kinoteci.
Tokom Španskog građanskog rata više od 35.000 žena i muškaraca došlo je u Španiju iz svih krajeva sveta da se bori u Internacionalnim brigadama, a prema nekim procenama, gotovo polovina od tog broja je poginula u Španiji. Oko 1700 Jugoslovena došlo je itim povodom u Španiju iz svih krajeva Jugoslavije, ali i iz različitih zemalja Evrope i iz Severne Amerike. Smatra se da ih je vise od 700 zauvek ostalo u Španiji, mada tačan broj jugoslovenskih dobrovoljaca u Španskom gradanskom ratu još nije utvrden. Nakon organizovanog povlačenja iz Španije 1939. godine, brigadisti su internirani u logorima u južnoj Francuskoj, a među njima je bilo i oko 520 Jugoslovena. Najveći broj njih je uspeo da pobegne iz logora i vrati se u Jugoslaviju ili da se priključi anti-fašitickoj borbi u Francuskoj i drugim evropskim zemljama. Tako je oko 50 španskih boraca poginulo u raznim pokretima otpora ili koncentracionim logorima kao što su Kerestinac, Jasenovac, Banjica, Mathausen i Dahau.
Ulaz na sve programe manifestacije povodom 80 godina Internacionalnih brigada je besplatan, a detalji i satnica nalaze se na sajtu Udruženja Španski borci 1936-1939, kao i u Kalendaru portala SEEult.org, odnosno u PRILOGU.
(SEEcult.org)
