Sava Šumanović u MSURS

Muzej savremene umetnosti Republike Srpske u Banjaluci najavio je od 5. jula reprezentativnu izložbu slika Save Šumanovića (1896-1942), koju priređuje u saradnji sa Galerijom slika “Sava Šumanović” iz Šida, povodom 70 godina od smrti tog velikog srpskog umetnika.

Na banjalučkoj izložbi, čija je kustoskinja Lana Pilipović, biće predstavljena dva velika autorska projekta Galerije slika iz Šida: “Poslednja decenija” (kustos Vesna Burojević) i “Sava Šumanović, lično, porodično i nacionalno” (kustos Radovan Sremac), najavio je MSURS.

Postavka sadrži 46 odabranih ulja na platnu iz poslednje decenije Šumanovićevog stvaralaštva, koji je ujedno i njegov najzreliji opus.

Najzastupljeniji motivi su aktovi i pejzaži, među kojima se izdvajaju izuzetne slike, poput Rusinke, Ašikovanje, Model u ateljeu i Portret devojčice u beloj bluzi, kao i motivi mrtve prirode.

Slike pejzaža potvrđuju da je Šumanović bio najznačajniji slikar boje i svetlosti, a deo poznatog ciklusa slika šidskih kupačica - Šidijanki - da je bio začetnik koncepcijski izolovane pojave tog vremena u srpskom slikarstvu.

     Šidijanke, Sava Šumanović

Neposredno pred smrt, Šumanović je završio potpuno novi ciklus slika Beračice koje predstavljaju triptih sa hrišćanskim simbolima i porukom, čija značenja, prema navodima kustoskinje šidske galerije Vesne Burojević, predstavljaju 70 godina posle umetnikove smrti sasvim novi fokus istraživanja za istoričare i teoretičare umetnosti.

      Beračice, Sava Šumanović

Drugi deo banjalučke postavke, “Sava Šumanović, lično, porodično i nacionalno”, predstavlja dokumentarni deo koji se odnosi se na porodično poreklo Šumanovića. Tu postavku je Galerija slika “Sava Šumanović” pripremila u januaru 2012. povodom 60 godina svog postojanja.

Gostujuću izložbu Galerije “Sava Šumanović” u Domu Vojske Srbije u Beogradu videlo je krajem 2010. i povetkom 2011. godine više od 18.000 posetilaca, pa u MSURS očekuju da će postavka u Banjaluci oboriti dosadašnje rekorde posećenosti.

Šumanovićeva dela, mada u manjem obimu, Banjalučani su videli 1979. godine, kada su u tadašnjem Domu kulture (danas Kulturni centar - Banski dvor) postavljenji njegovi pejzaži.

Realizaciju izložbe u MSURS, koja će biti otvorena mesec dana, omogućili su Ministarstvo prosvete i kulture i Ministarstvo unutrašnjih poslova RS, kao i kompanija Dunav osiguranje.

Prema navodima MSURS, da nije bilo te podrške, ne bi bio u mogućnosti da realizuje izložbu dela koja su najkapitalnije umetničko blago Srbije.

Šumanović je rođen 1896. u Vinkovcima, a učio slikarstvo u Zagrebu, gde je i imao prve dve samostalne izložbe, 1918. i 1920. Potom je otišao u Pariz, gde je pohađao privatni kurs kod Andre Lota. Nakon izložbe u Zagrebu 1921. godine, odlazi u Beograd, gde izlaže na petoj Jugoslovenskoj izložbi 1922. Tada se pridružuje i Grupi slobodnih. Kasnije je bio i član modernistički orijentisane grupe Oblik.

Nakon eksperimenta sa kubizmom, Šumanović je ušao u fazu sličnu klasicizmu, a u tom periodu je ponovo boravio u Lotovom ateljeu, gde se zainteresovao za Pusena i neoklasicizam. Po povratku iz Pariza, naslikao je slike Pijani brod i Doručak na travi, kao retke primere ekspresionizma u svom opusu.

Preživeo je nervni slom 1930. godine i nastanio se u Šidu, gde je slikao predele, mrtve prirode i ciklus aktova Šiđanke.

Streljan je 1942. godine sa grupom građana, za vreme ustaške Nezavisne države Hrvatske.

*Fotografija na vrhu: Model u ateljeu

(SEEcult.org)