Srpske freske u Vatikanu

Izložba “Srbija, zemlja fresaka” Narodnog muzeja u Beogradu biće otvorena 6. jula u Bazilici sv. Apostola u Vatikanu, a posetioci će imati priliku da vide više od 20 kopija fresaka, brojne odlivke kamene plastike, kao i makete manastira Sopoćani i Mileševa.

Izložba “Srbija, zemlja fresaka” Narodnog muzeja u Beogradu biće otvorena 6. jula u Bazilici sv. Apostola u Vatikanu, a posetioci će imati priliku da vide više od 20 kopija fresaka, brojne odlivke kamene plastike, kao i makete manastira Sopoćani i Mileševa.

Italijanska publika, kao i brojni turisti koji svakodnevno posećuju Vatikan, biće u mogućnosti da se neposredno sretnu sa specifičnim vizuelnim izrazom srpske srednjovekovne duhovnosti i kulture.

Izložbu će otvoriti ministar kulture, informisanja i informacionog društva Perdrag Marković, budući da je ministarstvo na čijem je čelu pokrovitelj te postavke, koja predstavlja nastavak aktivnosti na promociji srpske kulture i kulturnog nasleđa u inostranstvu i osmišljena ke u nameri da se uz pomoć specifičnog likovnog izraza predstave umetnički i duhovni tokovi srednjovekovne epohe na tlu Srbije.

Kao svojevrsna antologija srpskog srednjovekovnog stvaralaštava, izložba predstavlja, između ostalog, i kopiju čuvene freske “Bogorodica sa Hristom hraniteljem” iz crkve Bogorodice Ljeviške na Kosovu.

Slikarski program Dečana predstavljen je kopijom freske “Sveti Đorđe”, Gračanice - ktitorskim portretima kralja Milutina i kraljice Simonide, Sopoćana - fragmentom kompozicije “Rođenje Hristovo”, a crkve svetog Dimitrija iz kompleksa Pećke patrijaršije - scenom “Rođenje Bogorodice”.

Nizom odlivaka kamene plastike biće pedstavljeni manastiri Ljubostinja, Mileševa, Sopoćani, kao i Visoki Dečani, zadužbina kralja Stefana Dečanskog i njegovog sina cara Dušana iz 14. veka.

Upoznavajući se sa segmentom fonda Galerije fresaka, koja deluje pri Narodnom muzeju u Beogradu, publika će biti u mogućnosti da se neposredno upozna sa specifičnim vizuelnim izrazom srpske srednjovekovne duhovnosti. Tokom tog razdoblja formirana je osnova za procvat autohtone kulture, nastale spajanjem uticaja romaničke i gotičke umetnosti u sferi arhitekture i skulpture, sa vizantijskom umetnošću u domenu slikarstva.

U životu srednjeg veka, manastiri su predstavljali utočišta misli i umetnosti, osnovu budućih institucija modernog društva. U periodu od 12. do 15. veka, u Srbiji je razvijena gusta mreža manastira.

Freska je naziv za jedan od načina izvođenja ikone - pigmentima na svežem malteru, što čini sliku postojanu koliko i samo tkivo zida.

Čovek srednjeg veka je mislio da je stvaranje ikone, slikanje svete slike, neophodnost. Površina za nju je bila jedina celokupna unutrašnja školjka hrama.

Da bi srednjovekovni slikar predstavio Boga ili anđele, bića koja su prema ondašnjem mnenju nespoznatljiva ili nevidljiva, služio se slikom stvarnog sveta, prema veri u čovekovu prirodu Boga.

Isti princip važio je i za Mariju, majku Hristovu, koja je predstavljana, prema ondašnjim uzusima, kao lepa žena, pravilnih crta lica, dok na onostranost, višu, sakralnu realnost, upućuje simbolični jezik svedenih pokreta, mirnoće tela i spoljne konture koja ga opasuje.

Prema starim verovanjima da je lepota opredmećenje duha u materiji, slikari su “oponašali stvarnost razređujući boje vodom mudrosti”.

Portreti su izvođeni svetlim i toplim bojama, čime su se živi razlikovali od svetitelja. Razlog nastanka je u obavezi vladara, sličnoj predstavama na novcu, da zastupa svoj narod pred svetom.

Izložba "Srbija, zemlja fresaka", čiji je autor Bojan Popović, upravnik Galerije fresaka u Beogradu, prvi put je realizovana 2007. godine u Strazburu, a zatim je gostovala u Klagenfurtu i Ljubljani.

Tokom 2010. predstavljena je u Parizu i Briselu, a ove godine u Firenci.

Izložba je rezultat saradnje Narodnog muzeja u Beogradu, Ministarstva kulture, informisanja i infornacionog društva i Turističke organizacije Srbije.

*Foto: Rođenje Bogorodice

(SEEcult.org)