Teslina vizija Interneta
Slavni naučnik i vizionar Nikola Tesla (1856-1943) pre više od jednog veka detaljno je opisao današnju tehnologiju komunikacije, a povodom njegovog rođendana, Registar nacionalnog internet domena Srbije (RNIDS) i Muzej Nikole Tesle organizuju od 9. do 13. jula u galeriji O3one izložbu “Teslina vizija Interneta”
Tesla je u svom projektu “Svetski sistem” iz 1900. godine, govoreći ondašnjim tehničkim rečnikom, opisao u 12 tačaka ono što se danas zove bežični internet, mobilna telefonija i GPS. Potom je 1908. godine to konkretnije opisao časopisu “Wireless Telegraphy & Telephony”, u članku “The Future of the Wireless Art”.
Njegovo kasnije predvidanje budućnosti komunikacija iz 1909. godine za “New York Times”, koje je preneo časopis “Popular Mechanics” u članku “Wireless of the future”, neki proizvođači mobilnih telefona poslednjih par godina koriste kao Teslinu viziju pojave pametnih mobilnih uređaja.
Prema navodima autora izložbe, kada se sveobuhvatnije sagleda šta je Tesla pisao i govorio početkom 20. veka, zaključak je da njegove reči više govore o tehnologiji današnjice koja objedinjuje sve aspekte komunikacije i prenosa informacija, a to je upravo internet, bez obzira na konkretni uređaj putem kojeg se to odvija.
Ideja izložbe “Teslina vizija Interneta” je da pokaže na koji je način sve što je Tesla pomenuo dostupno danas svakom korisniku interneta - bilo putem računara, bilo preko mobilnog telefona. To je postignuto uporednom infografikom Teslinih vizionarskih reči i starih fotografija tehnike iz njegovog vremena na jednoj strani, a na drugoj - opisom informaciono-komunikacionih tehnologija današnjice čiju okosnicu čini upravo internet.
Autor projekta “Teslina vizija Interneta” je Lazar Bošković, multimedijalni stvaralac iz Beograda, a pored izložbe, koju je dizajnirao Dušan Vojnov iz studija “Orange”, projekat za sada obuhvata i istoimeni sajt (na oba nacionalna internet domena). Na njemu su infografika, korisni linkovi i drugi materijali na tu temu. Za jesen je planirana i verzija projekta na engleskom jeziku, kao i druge aktivnosti (okrugli sto, projekcije filmova o Tesli…).
Rođendan Tesle, 10. jul, tradicionalno se obeležava različitim programima u Srbiji, ali i u SAD, gde je proveo najveći deo života i umro, kao i u Hrvatskoj, gde je rođen i odrastao.
Naučnik i vizionar, Tesla je najviše doprineo nauci i tehnološkom progresu sveta kao pronalazač obrtnog magnetnog polja, indukcionog motora, polifazne naizmenične struje, generatora i kompletnog sistema proizvodnje i distribucije električne energije.
Prema Tesli, koji je tokom života patentirao oko 250 pronalazaka u SAD i širom sveta, jedinica međunarodnog SI sistema dobila je naziv - mera za magnetnu indukciju "tesla". Konstruisao je i generator struja visoke frekvencije i napona, poznat kao Teslin transformator (transformator bez jezgra, Teslina zavojnica ili Teslin kalem).
Rođen 10. jula 1856. godine u Smiljanu, na vojnoj granici u tadašnjoj Austriji, sada Hrvatskoj, Tesla se školovao u Austriji i, kasnije, Austrougarskoj monarhiji. Osnovnu školu pohađao je u Smiljanu i Gospiću, a završio je i gospićku Realnu gimnaziju, kao i Visoku realnu gimnaziju u Karlovcu. Studirao je na Politehničkoj školi u Gracu, a potom je upisao studije filozofije prirode na Univerzitetu u Pragu.
Od 1881. do 1882. radio je u Budimpešti, u Centralnom telegrafskom uredu, gde je i počeo da se bavi pronalazaštvom. Usavršavajući aparat za pojačanje glasa kod telefona, došao je na ideju o obrtnom magnetnom polju. Iste godine otišao je u Pariz, u Edisonovo Kontinentalno društvo, a 1883. preselio se u Strazbur, gde je napravio prvi prototip indukcionog motora.
U SAD je otišao 1884, započevši rad u Edisonovoj kompaniji, ali je već 1885. napustio i osnovao sopstvenu firmu "Tesla Arc & Light Co", praveći prve motore i generatore naizmeničnih polifaznih struja.
Prvi patent prijavio je Američkom patentnom zavodu 6. maja 1885. godine.
Po Teslinom sistemu, 15. novembra 1896. godine komercijalno je otvorena prva centrala na Nijagarinim vodopadima - puštanjem struje do Bafala.
Bila je uvršćena u jedno od svetskih čuda tog doba.
Teslin arhiv, uvršten u UNESKO-ov Svetski registar kulturne baštine "Pamćenje sveta" (Memory of the World), čuva se Muzeju Nikole Tesle u Beogradu, kao i urna sa njegovim posmrtnim ostacima.
Tesla je posetio Beograd jedini put 2. juna 1892. godine, tokom boravka u Evropi, na poziv Kraljevskog instiuta iz Londona i Francuskog društva za fiziku.
Muzej Nikole Tesle u Beogradu osnovan je 5. decembra 1952. godine, odlukom vlade FNR Jugoslavije, a smešten je u rezidencijalnoj vili iz 1927.
Muzejska građa stigla je u Beograd prema odluci američkih sudskih vlasti, pošto je za jedinog Teslinog naslednika proglašen njegov nećak Sava Kosanović. Po Teslinoj želji, Kosanović je njegovu dokumentaciju i lične predmete preneo u Beograd 1949. godine.
Vek i po od rođenja Tesle obeležen je 2006. na državnom nivou i u Srbiji i u Hrvatskoj, a veliki broj manifestacija održan je i u SAD, gde je slavni naučnik i umro (7. januara 1943. u Njujorku).
U znaku 150-godišnjice njegovog rođenja bio je i Beogradski letnji festival (BELEF) 2006. godine, a otvoren je koncertom “Songs and Stories” čuvene američke muzičarke i performerke Lori Anderson koja je našla inspiraciju i u Tesli, između ostalog, za pesmu “Like A Stream”.
Tesla je postao američki državljanin po dolasku u SAD 1884. godine, a prema nekim navodima, izjašnjavao se kao Jugosloven i navodno izjavio svojevremeno da je “podjednako ponosan na svoju srpsku majku i hrvatsku domovinu".
Na njegovom spomeniku na Nijagarinim vodopadima piše: ‘Smiljan, Jugoslavija”.
Vek i po od rođenja Tesle obeležen je 2006. na državnom nivou i u Srbiji i u Hrvatskoj, a veliki broj manifestacija održan je i u SAD, gde je Tesla i umro (7. januara 1943. u hotelu Njujorker u Njujorku).
Iako je bio nominovan za Nobelovu nagradu, Tesla je nikada nije dobio.
Ipak, više od 30 nobelovih nagrada dodeljeno je za otkrića koja su direktno ili indirektno povezana sa njegovim istraživanjima i otkrićima.
Premda su o Tesli pisali mnogi, uključujući i Miloša Crnjanskog, Teslin život ostao je pod velom tajne, a bio je inspiracija i za mnoge filmove, televizijske serije i predstave.
Sajt Teslinog muzeja je www.tesla-museum.org
(SEEcult.org)
