60 godina Muzeja Vuka i Dositeja
Muzej Vuka i Dositeja navršava 28. februara šest decenija postojanja sa neispunjenom nadom da će se, tim povodom, predstaviti u potpunosti renoviranom zgradom, kao i novom i osavremenjenom stalnom postavkom. Na žalost, proslava jubileja biće u oronulom zdanju - mada je reč o kulturno - istorijskom spomeniku nulte kategorije u samom centru grada. Povodom Dana osnivanja Muzeja Vuka i Dositeja, koji je u sastavu Narodnog muzeja u Beogradu, organizovan je prigodan muzički i dramski program.
Muzej Vuka i Dositeja navršava 28. februara šest decenija postojanja sa neispunjenom nadom da će se, tim povodom, predstaviti u potpunosti renoviranom zgradom, kao i novom i osavremenjenom stalnom postavkom.
Na žalost, proslava jubileja biće u oronulom zdanju - mada je reč o kulturno - istorijskom spomeniku nulte kategorije u samom centru grada.
Povodom Dana osnivanja Muzeja Vuka i Dositeja, koji je u sastavu Narodnog muzeja u Beogradu, organizovan je prigodan muzički i dramski program.
Budući da se ove godine navršava i 270 godina od rođenja Dositeja Obradovića (1739-1811), najobrazovanijeg Srbina svoga doba, koga je vožd Karađorđe postavio za direktora svih srpskih škola i potom za prvog ministra prosvete, biće obeležen i taj jubilej - izvođenjem odlomaka iz Dositejevog "Života i priključenija...", u dramskom tumačenju Momira Bradića i režiji Nebojše Bradića.
Muzički deo programa obuhvata nastup soprana Marine Trajković Bidžovski, mecosoprana Ane Jovanović i Srpskog gudačkog kvarteta “Mokranjac”.
Okrugla godišnjica osnivanja Muzeja Vuka i Dositeja i Dositejevog rođenja biće obeležena i izložbom “Iduć’ uči u vekove gleda” (sa propratnim katalogom), koja će biti otvorena krajem aprila. Postavku te izložbe činiće portreti Obradovića, od najstarijih sačuvanih, preko dela znamenitih srpskih slikara, do dela naših savremenih slikara, ali i nekoliko portreta čiji autori su talentovani učenici Škole umetničkih zanata u Šapcu.
Pored toga, biće izložena i mapa Dositejevih putovanja po Evropi, kao i prva izdanja njegovih knjiga, od “Pisma Haralampiju”, “Život i priključenija...”, do poslednje - “Mezimca”, koje su sve odlukom Vlade Srbije proglašene kulturnim dobrima.
Posle beogradske publike, od polovine septembra meseca, tu izložbu će imati priliku da vidi i vršačka javnost, u Gradskom muzeju Vršca.
Kako bi se na najbolji način zaokružila proslava velikog jubileja, u drugoj polovini ove godine planiran je izlazak iz štampe kataloga zbirke Muzeja Vuka i Dositeja, koji je osnovan 28. februara 1949. godine, odlukom Vlade NR Srbije.
Vukov muzej, tačniji naziv je Vukova soba, postojao je i znatno ranije, u okviru tadašnjeg Narodnog muzeja.
Vukova kćer Mina, pred svoju smrt (1894), svu očevu ostavinu zaveštala je Kraljevini Srbiji, tako da je knjige dobila Narodna biblioteka, arhivalije Srpska akademija nauka i umetnosti, a slike, lične i porodične predmete, nešto knjiga iz lične biblioteke i arhivske građe tadašnji Narodni muzej.
U godini osnivanja, Vukova soba proširena je i postavkom posvećenom Obradoviću, Karadžićevom prethodniku u borbi za uvođenje narodnog jezika u književnost.
Novoustanovljeni Muzej Vuka i Dositeja smešten je u tek obnovljenu zgradu koja je, prvobitno, bila namenjena Školskom muzeju, a to zdanje najstarija je sačuvana stambena zgrada u Beogradu, tipičan primerak turske gradske stambene arhitekture, u kojoj je od 1809. do 1813. godine radila Velika škola, prva srpska prosvetna ustanova namenjena višem obrazovanju svojih učenika.
Godine 1958. Muzej pokreće i godišnjak “Kovčežić”, u kojem se objavljuje građa i naučni prilozi o Dositeju i Vuku, njihovim savremenicima i sledbenicima, kao i vremenu u kome su stvarali. Osim tog usko specijalizovanog časopisa, izdavačku delatnost te ustanove čine i druge publikacije: vodič kroz Muzej, monografija, katalozi tematskih izložbi, prigodne razglednice i drugo.
Publiku Muzeja Vuka i Dositeja ponajviše čine učenici osnovnih i srednjih škola, kao i studenti fakulteta humanističkih nauka, i baš zahvaljujući njihovoj brojnosti, taj muzej je najposećenija ustanova te vrste u Beogradu.
Koliki je značaj 1949. godine za kulturološku istoriju Beograda potvrđuje što su tada rođene još neke ustanove, koje su išle u susret naraslim potrebama stanovništva za duhovnošću i vedrijim životom, posle svih stradanja tokom Drugog svetskog rata.
Zato će 2009. godina proticati i u proslavama šest decenija postojanja i rada Jugoslovenske kinoteke, Pozorišta na Terazijama i Malog pozorišta “Duško Radović”, pored proslave jubileja Muzeja Vuka i Dositeja.
Dimitrije Stefanović
