Dnevnik Milete Prodanovića u B2
Istaknuti beogradski umetnik Mileta Prodanović vraća se na scenu izložbom “Dnevnik” u Galeriji B2, posle odsustva od nekoliko godina iz zdravstvenih razloga. U okviru pete izlagačke godine Galerije B2, posvećene temi vremena, Prodanović predstavlja od 8. aprila radove koji su svedočenje o njegovom stvaralaštvu u prethodne tri godine, koje bi se moglo nazvati linijsko iscrtavanje vremena.
Prodanović je u martu 2020. godine otpočeo novu dnevnu rutinu – crtanje olovkama u boji u blokovima različitih dimenzija. Na poleđini, svaki list signira svojim inicijalima, a svaki list određene serije obeležava rednim brojevima. Na taj način, već više od tri godine, ispisuje se jedan sasvim osoben umetnički dnevnik, koji u ovom trenutku broji više od hiljadu listova.
"Njegovu ličnost raskošne palete znanja, interesovanja, delatnosti i talenata – slikara, pisca, eruditu, esejistu, publicistu, kritičara, profesora, kroz umetničku, ali i neposrednu komunikaciju, decenijama je odlikovala izražena i intenzivna potreba ospoljavanja vlastitih doživljaja, utisaka, saznanja, razmišljanja, senzacija različitih vrsta. Sredinom 2019. godine njegove životne okolnosti su se iznenada promenile. Bilo je nužno redefinisati mnoštvo dotadašnjih postulata. Posle izvesnog vremena, ulogu glavnog komunikacijskog medijatora preuzima Prodanovićeva leva ruka (setićemo se, kao daleke retoričke asocijacije, ali i kao svojevrsnog post scriptuma, naslova njegove velike izložbe "Pohvala ruci", održane u Galeriji SANU, 1998. godine). Našavši se pred odlukom da li da liniju pokrene u pravcu figurativnog, mimetičkog, ili svedenog, minimalističkog, apstraktnog, opredeljuje se za, pokazaće se, sasvim konsekventan izbor – a to je svojevrsni, radikalni ikonoklazam", navela je u tekstu za katalog istoričarka umetnosti Danijela Purešević.
Knjiga 1, 2020-2023, olovke na papiru
“Crteži ‘Dnevnika M. P’, objedinivši slikanje i pisanje – upotrebiću ovde deo rečenice iz Prodanovićevog ‘Ultramarina’ – ‘lišeni svakog prideva, svake dekoracije, svakog ornamenta’, formiraju dugačak, snažan, neprekidan tok”, dodala je Danijela Purešević, navodeći da je Prodanović svoje celokupno iskustvo "ovde očistio od suvišnog, od naracije, od parcijalnih jezičkih konvencija, svodeći ga na čistu supstancu. U ovom slučaju, ta supstanca jeste neuhvatljivi alhemijski amalgam koji daje smisao našem postojanju".
Važnu kopču sa aktuelnom serijom crteža, kako je podsetila, predstavlja ciklus "Ekfraze“ koji Prodanović slika od 2015. godine. Pišući tekst o izložbi "Ekfraze – Razumeti konačne stvari i posetiti tajna mesta", održanoj 2016. godine u Muzeju u Smederevu, dr Ana Ereš pojašnjava kako figuru ekfraze, antičko retoričko sredstvo, poznati istraživač vizuelne kulture W. J. T. Mitchell "označava kao poetski metod koji daje glas nemom umetničkom objektu; kao deskriptivni sklop sa namerom da (vizuelnoj) imaginaciji predoči ličnost, mesto ili sliku".
Mileta Prodanović, crtež, 2020-2023, olovke na papiru
"Tokom četiri stvaralačke decenije, oscilirajući između ikonolatrije i raspričanosti, i s druge strane, svedenosti i ikonoklazma, na konstantnom putu sinteze, našavši se početkom 2020. godine pred belinom papira, Prodanović se opredeljuje, kao što smo rekli, za minimalno, repetativno, apstraktno, ikonoboračko. Na tragu 'ekfraza apstrakcije', koncepcijski jasno, iz prebogatog rezervoara vlastitog raskošnog opusa, iskustava i znanja, on izvlači niti od kojih gradi pregledna i svedena, ali kompleksna semantička polja, koja definiše, prevashodno, paralelnim bojenim linijama, horizontalne ili vertikalne orijentacije, njihovim ritmovima, vibrantnošću, sličnostima i razlikama, gustinom i razuđenošću, odnosima punog i praznog koji se uspostavljaju na površini. Prvobitno, to su bilagrafička polja sačinjena od paralelnih linija rađenih crnom olovkom. Ubrzo, on počinje da crta olovkama u boji. Znalački vođenom, sigurnom, intenzivnom, gustom, iznijansiranom linijom, gde svaka poseduje drugačiji identitet i mikrokarakteristike, on stvara senzibilna, apstraktna tkanja, opredmećujući vlastitu unutarnju seizmografiju. U skorije crteže on katkad uvodi i bojene površine, ili svedene ornamente, ili linearne spletove koji napuštaju format paralelnih linija. Prepoznaćemo reminiscencije na detalje ranijeg opusa, kao i niti brojnih prethodnih intertekstualnih zapleta", navela je Danijela Purešević.
Tim crtežima, kako je dodala, Prodanović je objedinio svoja dva snažna kreativna toka – literarni i likovni, verbalno i vizuelno. Svaki pojedinačni list svojom kompozicijom podseća na list rukopisa ili knjige, čiji bogati sadržaj iščitavamo intuicijom, neopterećeni ograničenjima jezičkih kodova. Prepoznaju se određene sličnosti sa pojavom asemic writing, hibridnom umetničkom formom koja sjedinjuje tekst i sliku u jedinstvenu celinu, definisanom kao “otvorena semantička forma pisanja bez upotrebe reči”, gde se otvara značenjski vakuum koji posmatraču pruža slobodu njegovog ispunjavanja i interpretacija.
Mileta Prodanović, crtež, 2020-2023, olovke na papiru
Prodanović je aktivan na umetničkoj sceni od 80-ih godina 20. veka, a uporedo je razvijao i književnu i akademsku karijeru.
Rođen u Beogradu 1959. godine, studirao je arhitekturu i slikarstvo. Na Fakultetu likovnih umetnosti je diplomirao 1983. godine u klasi profesora Stojana Ćelića, a magistrirao 1985. godine u klasi profesora Zorana Petrovića. Završio je specijalizaciju u Londonu, na Kraljevskom koledžu za umetnost (1989-90), a 2009. godine je na FLU u Beogradu, pod mentorstvom prof. Čedomira Vasića, stekao zvanje doktora likovnih umetnosti. Na FLU u Beogradu prošao je sva nastavnička zvanja – od asistenta do redovnog profesora. Bio je prodekan FLU (2000-2003. i 2011-2014), te prorektor Univerziteta umetnosti u Beogradu (2015-2018) i rektor od 2018. do 2019.
Izlagao je na samostalnim i grupnim izložbama u Jugoslaviji i u više evropskih gradova (Rim, Tibingen, Tuluz, Karkason, Venecija, Beč, Grac, Prag, Regensburg, Kijev…), a posebno je značajno njegovo učešće na Bijenalu u Veneciji, u jugoslovenskom paviljonu, 1986. Njegovi radovi nalaze se u mnogim privatnim i javnim kolekcijama u Srbiji (Narodni muzej, Muzej savremene umetnosti, Muzej grada Beograda, Galerija Matice srpske, Galerija savremene umetnosti u Nišu, Umetnička galerija "Nadežda Petrović" u Čačku, MSU Vojvodine...) i na prostorima bivše Jugoslavije i Evrope.
Dobitnik je brojnih nagrada, među kojima su otkupna na IX međunarodnoj izložbi originalnog crteža u Rijeci 1984, nagrade "Lazar Trifunović“ za likovnu kritiku 1993, nagrade iz Fonda "Ivan Tabaković" pri SANU za likovnu umetnost 1996, nagrade 40. Oktobarskog salona u Beogradu 1999, nagrade "Sava Šumanović” za izuzetne domete u likovnom izrazu u 2005. godini, nagrade za moderni umetnički senzibilitet Fonda "Todor Manojlović" 2011, regionalne nagrade "Trepetalo iz Trogira“ (sa Marijom Dragojlović) 2017, "Politikine" nagrade 2018. godine...
Mileta Prodanović, crtež, 2020-2023, olovke na papiru
Prodanović od 1983. godine objavljuje prozu, esejističke tekstove u oblasti vizuelnih umetnosti i publicistiku. Knjige i tekstovi prevedeni su mu na engleski, nemački, francuski, mađarski, ukrajinski, bugarski i makedonski jezik.
Mileta Prodanović, crtež, 2020-2023, olovke na papiru
Izložba “Dnevnik" u Galeriji B2 biće otvorena do 3. maja.
(SEEcult.org)
