Clepsichor u Magacinu
Izložba Mirka Lazovića “Clepsichor', koja će biti otvorena od 11. do 20. septembra u Magacinu u Kraljevića Marka u Beogradu, predstavlja instalaciju u kojoj se dešava interakcija svetla, vode i zvuka, i to tako što sa sijalica kaplje voda na poplavljeni pod galerije, a mikrofon pojačava taj zvuk.
Prostor je zapravo ispunjen mrežom sijalica pretvorenih u vodene satove (klepsidra - grčki: κλέπτειν kleptein, 'ukrasti'; ὕδωρhudor, 'voda'). Pod je potopljen, a svaki udarac o vodenu površinu je ozvučen. Zvukovi ritmičnog otkucavanja deluju hipnotički na posmatrača i uvlače ga u sopstveni vremenski okvir.
Naziv projekta “Clepsichor” (clepsydra + choir) u sebi integriše dve reči - grčku “clepsydra”, koja označava vodeni sat koji funkcioniše tako što se vreme meri protokom tečnosti, i reč “hor”.
Prema navodima istoričarke umetnosti Maje Ćirić, naziv se, međutim, ne odnosi samo na njegove materijalne manifestacije sačinjene od 24 sijalice dinamičnog i promenljivog intenziteta, sa kojih kaplje voda na poplavljeni pod Magacina, i mikrofona koji registruju zvuk koji te kapi emituju. Horski aspekt konstelacije podrazumeva suodnošavanje konteksta, instalacije i publike.
Dok su LED sijalice dominantne u svetlosnim instalacijama (na primer: Jim Campbell, Scattered Light, Njujork 2010), Lazovićeva instalacija napravljena je, u odnosu na prostor Magacina, kao na kontekst sa vidljivim znacima starenja, od običnih i prepoznatljivih sijalica. Lazović je programirao zvuk koji nastaje kada kapi padaju sa sijalica i sinhronizovao intervale svake kapi i njihovu promenu tokom vremena.
Promenljivom dinamikom, interakcijom zvukova i refleksijom senki na zidovima Magacina, pokušao je, kako je navela Maja Ćirić u pratećem tekstu, da stvori saspens i da unese promenu u unutrašnji humani sat koji izoluje publiku iz eksternog protoka vremena.
Ulaskom u prostor posetilac je integrisan kao važan element instalacije. Uloga publike na koju Lazović računa u kreativnom procesu može se odrediti na osnovu “koeficijenta umetnosti”, koji je Marsel Dišan (Marcel Duchamp) definisao kao subjektivni mehanizam koji proizvodi umetničko delo. Publiku je ovde potrebno razumeti u značenju engleske reči audience, jer obuhvata mnogo veću zajednicu nego reč public (javnost). Za razliku od javnosti, publika nema transformativni potencijal niti agenturu da ostvari transformaciju u kritičkom smislu (Martha Rosler), što nije mana jer ovaj projekat i nema za cilj kritički angažman, navela je Maja Ćirić.
Prema njenim rečima, suodnošavanje instalacije, konteksta i publike nastaje tako što Lazovićeva intervencija podrazumeva istovremenu materijalnu i psihološku perceptivnu promenu prostorno-vremenskog okvira. Ovakva umetnička postavka zato omogućava otklon od hronološkog, tj. merljivog vremena, ka temporalnom, odnosno psihološkom i individualnom doživljavanju vremena. Instalacija koja oneobičava prostor materijalnim intervencijama (audio-vizuelnim), proizvodi i oneobičavanje neutralne dimenzije vremena i njegove merljive hronologije putem ukazivanja na subjektivno i društveno konstituisano vreme i nepredvidive cikluse koji su efekat psihičkog doživljaja tog vremena.
Promena na kojoj Lazović kapitalizuje svoje umetničko delo u ovom umetničkom radu dešava se na nekoliko nivoa: u odnosu na ambijent, intenzitet zvuka, zatim kao promena od objektivne hronologije do individualnih i različitih temporalnosti, i kao promena od kritičke participacije do individualne i psihološke percepcije, navela je Maja Ćirić povodom rada “Clepsichor” koji je prvi put postavljen u okviru rezidencijanog programa ResidenceSEA u junu u Heraklionu.
Rođen 1979. godine u Beogradu, Lazović je studirao restauraciju na Akademiji SPC (1998-1999), a diplomirao je grafiku na Likovnoj akademiji u Beogradu. Potom je diplomirao i na Kraljevskoj akademiji u Hagu, a zvanje magistra umetnosti stekao je u na Kraljevskom konzervatorijumu u Hagu.
Izlaže od 2000. godine, a niz izložbi imao je u Holandiji. Bavi se i performansom, koje je izvodio na festivalima u Beogradu, Zagrebu, Hagu i Mastrihtu.
Izložba “Clepsichor” u Magacinu organizovana je u saradnji ProArtOrg-a i Doma omladine Beograda.
(SEEcult.org)
