Festovske teme u Kinoteci

Muzej Jugoslovenske kinoteke prikazuje od 21. februara do 1. marta jednodnevne blokove filmova tematski blisko povezanih sa nekim od autora ili programa 37. FEST-a, uključujući tri ostvarenja Soje Jovanović, koji su polazna okosnica okruglog stola “Rediteljke Jugoistočne Evrope” 26. februara.

Muzej Jugoslovenske kinoteke prikazuje od 21. februara do 1. marta jednodnevne blokove filmova tematski blisko povezanih sa nekim od autora ili programa 37. FEST-a, uključujući tri ostvarenja Soje Jovanović, koji su polazna okosnica okruglog stola “Rediteljke Jugoistočne Evrope” 26. februara.

Tradicionalni pogram FEST-a u Kinoteci počeo je uručenjem Zlatnog pečata - najvećeg priznanja Kinoteke za doprinos svetskom filmu britanskom glumcu Ralfu Fajnsu (Ralph Fiennes), glavnom akteru filma “Čitač” Stivena Daldrija (Stephen Daldry) kojim je FEST i otvoren.

Zlatni pečat poneće i poljski režiser Ježi Skolimovski (Jerzy Skolimowski), a biće mu uručen na otvaranju izložbe njegovih petnaestak ulja na platnu, nastalih u protekloj deceniji, u galeriji Kuće legata 21. februara u 18 časova.

Posle svojevremenih izložbi fotografija Abasa Kjarostamija i Vima Vendersa, po čemu se FEST izdvaja među festivalima u okruženju, beogradska publika imaće priliku da pogleda ulja na platnu Skolimovskog do 8. marta.

Njegov novi film “Četiri noći sa Anom” (Poljska i Francuska), u kojem igraju Artur Steranko, Kinga Prejs i Ježi Fedorovič, biće prikazan u programu “Horizonti” 23. februara u Sava centru.

Fest i Muzej Jugoslovenske kinoteke tim povodom priređuju 21. februara i program “Skolimovski”, koji obuhvata njegove filmove snimljeni u Poljskoj - “Lični opis” (1964/65) i “Barijera” (1966), u kojima igraju Elzbieta Čiževska i Tadeuš Mins, odnosno Joana Ščerbik i Jan Novicki, kao i film “Kralj, dama, pub” (SR Nemačka i SAD, 1972), u kome su glavni glumci Dejvid Niven i Đina Lolobriđida.

Talentovani i proslavljeni Skolimovski (Lođ, 1938), u mladosti je objavio nekoliko priča i dve zbirke pesama, bavio se i džezom, a filmom se počeo baviti posle slučajnog susreta s poznatim režiserom Andžejom Vajdom, kome je pomogao da napiše scenario za film “Nevini čarobnjaci” (1960). Uz njegovu pomoć u rodnom gradu upisao je i završio uglednu visoku Filmsku školu, kao i Roman Polanski, s kojim je napisao scenario za debitantski film “Nož u vodi” (1962), potom ostvarivši samosvojno vrlo bogat i svetski nezaobilazan filmski opus.

Publika FEST-a bila je ranije u prilici da vidi i dela Skolimovskog “Krik” i “Rad na crno” (oba snimljena u Velikoj Britaniji, 1978. odnosno 1982) i “Brod svetionik” (SAD, 1985), kao i “Kralj, dama, pub”.

FEST-ova celina mladog argentinskog filma “Bez granica”, koja se odvija u Dvorani Kulturnog centra i bioskopu “Balkan”, biće u Kinoteci dopunjena 22. februara programom “Latinska Amerika”, koju čine filmovi režisera Alfonsa Araua “Inspektor je pao s neba” (Meksiko, 1974) - u kome on i igra, uz Panča Kordobu, kao i “Prvi juriš mačetama” (Kuba, 1969) Manuela Oktavija Gomeza, u kome su glavni glumci Adolfo Ljaurado i Hoze Rodrigez.

Biće prikazan i film Rikarda Vuličera “Napad na Kvebraćo” (Argentina, 1973/74), sa Hektorom Alterijom i Osvaldom Boneom, koji je prikazan i na petom FEST-u 1975. godine. Druga dva su dodiruju i sa dokumentarnim filmom Aleksandra Bulata i Petra Krsteva “El Hombre”, o životu i smrti čuvenog revolucionara Ernesta Če Gevare (1928-1967), koji će biti prikazan u celini “Činjenice i slagalice”. Sa tih dugo i još uvek politički i ekonomski turbulentnih prostora je i film Žozea Padilje “Elitna jedinica” (Brazil), iz programa “Horizonti”.

Film Matea Garonea “Gomora” (Italija), nastao prema knjizi sada od kriminalnog podzemlja životno ugroženog pisca Roberta Savijana, pratiće u Muzeju Kinoteke 23. februara program “Kamora”, u okviru koga su filmovi Paskvalea Skvitierija “Kamora - napuljska mafija” (Francuska i Italija, 1972) - u kome igraju Fabio Testi i Džin Siberg, Đulijana Montalda “Po svaku cenu” (Italija, 1969) - u kome su glavni glumci Džon Kasavetis i Brit Ekland, i Paskvalea Festa Kampanilea “Emigrant” (Italija i Španija, 1972), sa Adrijanom Ćelentanom i Klaudijom Mori, koji je prikazan i na FEST-u 1973. godine.

Premijeri dokumentarca Emira Kusturice “Maradona” (Španija i Francuska), iz celine “Činjenice i slagalice”, u Muzeju Kinoteke 24. februara dodat je program “Fudbal”, u kome se mogu pogledati komedije jugoslovenskih režisera Marijana Vajde “Šeki snima - pazi se!” (1962), u kome se pojavljuje i čuveni reprezentativac Dragoslav Šekularac, i Žorža Skrigina “Drug predsednik centarfor” (1960), sa Mijom Aleksićem i Oliverom Marković, kao i film Zoltana Fabrija “Dva poluvremena u paklu” (Mađarska, 1961), u kome igraju Imre Sinkovic i Laslo Markus.

Premijeru novog filma Karena Šahnazarova “Iščezla imperija” (Rusija) u programu “Horizonti”, Muzej Kinoteke dopuniće 25. februara projekcijama dva njegova dela iz sovjetskog razdoblja “Mi iz džeza” (1982/83), u kome igraju Igor Skliar i Aleksandar Pankratov Čorni, i “Grad zero” (1988), sa Leonidom Filatovim i Olegom Basilašvilijem, kao i filmom “Dan polumeseca” (1998), u kome su glavni glumci Ana Germ i Andrej Panin.

Film “Mi iz džeza” plodotvornog režisera, predsednika studija “Mosfilma” i člana Evropske filmske akademije, prikazan je na FEST-u 1984. godine, ali pod naslovom “Mi sviramo džez”.

Šahnazarov (1952) je najavljen, inače, i među gostima 37. FEST-a.

Muzej Kinoteke 26. februara ispunjava program “Cirkus”, sačinjen od filmova Kerola Rida “Trapez” (SAD, 1956), sa Bertom Lankasterom i Tonijem Kertisom u glavnim ulogama, Federika Felinija “Klovnovi” (Italija, Francuska i SR Nemačka, 1970), u kome se pojavljuju Vinđeli i Fumagali Janigro, i Sesila B. De Mila “Najveća predstava na svetu” (SAD, 1952), u kome igraju Beti Haton i Kornel Vajld, ali je izostao film koji je festivalska spona, što ne umanjuje zanimljivost najavljenih dela.

Posle beogradskih scenskih nastupa Hane Šigule i Ane Karine, FEST sada ugošćuje francusku glumicu Dominik Blan, koja je u Veneciji osvojila nagradu za nabolju žensku ulogu u filmu režiserskog tandema Patrik Mario Bernar i Pjer Trividik “Druga žena”. Taj film biće prikazan u programu “Horizonti”, a Dominik Blan igraće i u Jugoslovenskom dramskom pozorištu u predstavi “Bol”, koju je prema tekstu Margeret Diras režirao Patris Šero.

Tim povodom, Muzej JK će 27. februara prikazati Šeroovu “Kraljicu Margo” (Francuska, Nemačka i Italija, 1994) i film Režisa Vargnijea “Indokina” (Francuska, 1991), u kojima igra i Dominik Blan (Lion, 25. 4. 1956), dobitnica četiri nagrade “Cezar”, čiji je boravak u Beogradu ostvaren zahvaljući saradnji Francuskog kulturnog centra i Direkcije FEST-a.

Povodom premijere filma Ulija Edela “Slučaj Bader-Majnhof” (Nemačka, Francuska i Češka Republika) u “Horizontima”, Muzej JK 28. februara prikazuje film Lukina Viskontija “Zatvoreni porodični krug” (Italija i Francuska, 1974), sa Bertom Lankasterom i Helmutom Bergerom u glavnim ulogama, kao i dela čuvenih nemačkih režisera Margarete Fon Trota “Olovno vreme” (1981) i Folkera Šlendorfa “Izgubljena čast Katarine Blum” (1975), u kojima igraju Juta Lampe i Barbara Sukova odnosno Angela Vinkler i Mario Adorf.

Sva tri filma viđena su ranije i u programima FEST-a.

Četvrte filmske poslovne susrete na 37. FEST-u dopuniće završnog dana, 1. marta, program “Pre B2B” u Muzeju JK, koji čini predstavljanje kinematografije bivše sovjetske, a sada samostalne republike Gruzije.

Biće prikazani filmovi Frunzea Dovlatjana “Zdravo, to sam ja!” (1966) – u kome igraju Armen Džigarhanjan i Rolan Bikov, Iraklija Kvirikadzea “Varošica Anara” (1976), gde su u glavnim ulogama Sesilija Takaišvili i Rezo Ezadze, i Otara Joselijana “Pastorala” (1975), sa Nanom Joselijani i Tamarom Gabarašvilijem.

Sve omaž i tematske programe FEST-a u Muzeju Kinoteke zaokružuju tri filma Soje Jovanović: “Sumnjivo lice” (1954), “Pop Ćira i pop Spira” (1957) i “Dr” (1962), čije su projekcije 25, 26. i 27. marta u 15 časova.

Povod njihovog prikazivanja je okrugli sto “Rediteljke Jugoistočne Evrope”, čiji je idejni tvorac srpski režiser Slobodan Šijan, član Odbora Festa, a najavljeni učesnici su moderator Ronald Halovej i uvodničari Kostadina Jordanova, Bernd Buder i Zilhe Johana Rebiger.

Okrugli sto biće održan 26. marta u Sava centru.

Dimitrije Stefanović