Jubilej Salona stripa uz apel za podršku

Jubilarni, 20. Međunarodni salon stripa u Beogradu, u organizaciji Srećne galerije Studentskog kulturnog centra (SKC), svečano je otvoren 28. septembra izložbama mladih španskih autorki i renomiranih domaćih strip umetnika, kao i dodelom priznanja i zahvalnica, među čijim je dobitnicima i Portal za kulturu Jugoistočne Evrope SEEcult.org. Otvaranje 20. Salona stripa, proteklo je i u svojevrsnom apelu za dalju podršku toj jedinstvenoj manifestaciji na ovim prostorima, kao i u skretanju pažnje na slabu izdavačku produkciju stripova domaćih autora, zbog čega u toj kategoriji nije ni dodeljena tradicionalna nagrada.

Odluka o nedodeljivanju nagrade za najboljeg izdavača domaćeg stripa doneta je kao podsticaj, ali i kao upozorenje, kako je na otvaranju jubilarnog Salona stripa rekao urednik te manifestacije Miki Pješčić.

“Između dva festivala izdato je nedovoljno publikacija domaćih autora prema kriterijumima koje smo do sada imali kao reference kvaliteta. Nijedan izdavač nije postigao potreban rezultat. Zarad podsticaja izdavaštva domaćih autoa i kao upozorenje da malobrojnost izdanja srpskih autora na srpskom jeziku nije kompatibilno sa kvalitetom koji poseduju strip autori iz Srbije, a koji možemo videti u izdanjima na evropskom i svetskoj strip sceni”, rekao je Pješčić na otvaranju 20. Salona stripa u Velikoj sali SKC-a, kojem su prisustvovali mnogobrojni prijatelji, gosti iz regiona i poštovaoci stripa, kao i umetnici iz Španije i zvaničnici španske ambasade.

Jedan od gostiju 20. Strip salona, novinar, izdavač i istoričar stripa Veljko Krulčić iz Hrvatske, apelovao je na veću podršku nadležnih toj manifestaciji. Krulčić je pozvao predstavnike vlasti Beograda i Srbije da pokušaju da očuvaju i unaprede Salon stripa, ističući njegov značaj i u regionalnom kontekstu.

Kustos niza retrospektivnih izložbi, pokretač i urednik više strip-biblioteka, autor značajnih strip-monografija, te priređivač i urednik brojnih albuma i knjiga stripa, uključujući i publikovana dela Andrije Maurovića, Krulčić će u okviru intenzivnog pratećeg programa 20. Salona stripa predstaviti 29. septembra knjigu “Maurović: Od mula do mula”, a dan kasnije i Ljubišu Gvoića – autora prvog diplomskog rada o stripu u SFRJ.

Jubilarni Salon stripa u znaku je domaćeg autora Darka Perovića (1965), dobitnika specijalnog priznanja za doprinos srpskom stripu, čija je autorska dokumentarna izložba priređena u galeriji Cirkus.

Perović je počeo da se bavi stripom nakon što je završio Grafičku školu 1983. Njegova prva duga priča “Brek” nagrađena je priznanjem lista “Polet” kao najbolji jugoslovenski strip 1987. godine, a 1990. objavljen je broširani album. Dve decenije kasnije, u izdanju kuće Komiko, objavljena je i u tvrdom povezu, a 2018. u Francuskoj, u izdanju Inukšuka. Na Salonu stripa u Vinkovcima 1988. godine Perović je osvojio nagradu za scenario pričom “Azra, Alaraph...” Jedno vreme radio je na animiranim filmovima u studiju crtanog filma FRZ Beograd, na storibordovima, animiranim reklamama i kratkim filmovima, a početkom 90-ih preselio se u Španiju. Radio je na kratkim pričama sa scenaristom Sančezom Abulijem, na kratkom serijalu prema sopstvenom scenariju “Duboko i hladno”, na storibordovima i reklamama. Već godinama sarađuje sa italijanskom kućom Serđo Boneli Editore na serijalu “Magični vetar”, kao i na mini-serijalima “Šangaj Devil” i “Adam Vajld”. Paralelno sa radom za SBE, započeo je i saradnju sa francuskim izdavačem Soleil. Prema scenariju Novija, crta album “Tajne sveske Vatikana” (2010), sa Olivijeom Dobremelom stvara diptih “Alamo” (2011), a sa Stefanom Betbederom diptih “Dr Votson” (2014).

Program jubilarnog Salona stripa obuhvata, inače, dva reprezentativna umetnička projekta - “Grafičko sazvežđe” mladih španskih autorki avangardnog stripa i “Izvan kvadrata - pogled na umetničke radove stripskih autora iz Srbije”.

Projekat Grafičko sazvežđe, kroz dve reprezentativne izložbe i programe prezentacija, predstavlja devet mladih španskih autorki avangardnog stripa (Bàrbara Alca, Marta Cartu, Genie Espinosa, Ana Galvañ, Nadia Hafid, Conxita Herrero, María Medem, Miriampersand, Roberta Vázquez, Jordi Costa), a realizovan je u saradnji sa ambasadom Španije u Beogradu.

Eksperimentišući stilom i jezikom, umetnice ruše konvencije stripa i dele kritički pogled na svet, oscilirajući između poetskog i humornog. Autorke se kritički osvrću na teme milenijumske egzistencije, poput ekonomske i radne nesigurnosti, nestanka stabilnosti, ambivalentnosti prema tehnologiji, snage sestrinstva i fluidnih ljubavnih odnosa u eri Tindera. Izložba predstavlja i poziv da se otkrije kako je mreža samizdat sajmova, malih izdavačkih kuća i štamparija učvrstila alternativnu scenu na kojoj se devet umetnica kreće i uči. Takođe, ističe na koji način stripovski jezik može da izađe iz papira i oživi u drugim umetničkim medijima.

Izložba “Grafičko sazvežđe”, čiji je kustos Jordi Costa, premijerno je održana 2022/23. u Centru za savremenu kulturu Barselone, a imala je za cilj da ponudi inovativnu perspektivu na strip, dopuštajući strip-kaišima i njihovim likovima da preuzmu galerijski prostor. Izložba koja stiže u Beograd putujući je arhiv materijala prikazanih u Barseloni.

Drugi reprezentativan projekat 20. Salona stripa odnosi se na domaću scenu.

Projekat Izvan kvadrata - pogled na umetničke radove stripskih autora iz Srbije, takođe podeljen na dve izložbe, okuplja 27 najeminentnijih domaćih strip autora, a delo je stripskog kritičara i istoričara Živojina Tamburića iz Londona (Modesty Comics) i strip teoretičara, scenariste i urednika Marka Stojanovića, direktora festivala Balkanska smotra mladih strip autora u Leskovcu koji  traje već 25 godina.

Osim Tamburića i Stojanovića, na izložbi su zastupljeni i: Aleksa Gajić, Aleksandar Zograf, Boban Savić Geto, Branislav Bane Kerac, Branko Đukić, Danilo Milošev Wostok, Darko Perović, Dejan Nenadov, Đorđe Milović, Dragan Paunović, Dragana Kuprešanin, Dragana Radanović, Dražen Kovačević, Ivana Filipović, Jana Adamović Yana, Jovan Ukropina, Marko Nikolić, Milorad Vicanović Maza, Miroljub Milutinović Brada, Rajko Milošević Gera, Saša Jovanović, Saša Jovanović Fafner, Siniša Banović, Stevan Subić, Tihomir Čelanović, Toni Fejzula i Zvonimir Vidić.

Dok je nagrada za najboljeg izdavača domaćeg stripa 2022-2023. godine izostala, za najboljeg izdavača inostranih strip izdanja proglašena je “Čarobna knjiga”.

Urednik Salona stripa Miki Pješčić dobitnik je nagrade izdavačke kuće “Dečje novine Dositej” i opštine Gornji Milanovac “Srećko Jovanović”, a autor je postavki “Laureati Salona” u Maloj sali SKC-a, kao i “Gran pri Salona” sa pobedničkim radovima sa dosadašnjih međunarodnih konkursa Salona stripa, koja je priređena u Galeriji SKC na Novom Beogradu.

Program jubilarnog Salona stripa, između ostalog, obuhvata tradicionalnu Berzu stripa u Klubu SKC-a, promocije novih izdanja i razgovore sa umetnicima, okrugli sto sa španskim umetnicima, te u završnici predavanje “Jubileji srpskog stripa u 2023. godini” Slobodana Ivkova, dobitnika specijalnog priznanja za doprinos domaćem stripu 2022.

Program 20. Salona stripa nalazi se u Kalendaru portala SEEcult.org

(SEEcult.org)