Kraljevi drumova u Kinoteci
Filmovima “Mesec od papira” (1973) Pitera Bogdanoviča (Peter Bogdanovich), “Goli u sedlu” (1969) Denisa Hopera (Dennis Hopper) i “Bekstvo” (1972) Sema Pekinpoa (Sam Pekinpah), Jugoslovenska kinoteka počinje 27. novembra trodnevni ciklus “Kraljevi drumova”, posvećen takozvanom “drumskom filmu” (road movie).
Filmovima “Mesec od papira” (1973) Pitera Bogdanoviča (Peter Bogdanovich), “Goli u sedlu” (1969) Denisa Hopera (Dennis Hopper) i “Bekstvo” (1972) Sema Pekinpoa (Sam Pekinpah), Jugoslovenska kinoteka počinje 27. novembra trodnevni ciklus “Kraljevi drumova”, posvećen takozvanom “drumskom filmu” (road movie).
U Muzeju Jugoslovenske kinoteke biće prikazan i “Auto smrti” (1971) Ričarda Sarafiana (Richard C. Sarafian), kao i “Dvosmisleni asfalt” (Montea Helmana (Hellman), ovogodišnjeg dobitnika specijalne nagrade žirija u Veneciji, kojim je predsedavao njegov “pulen” Kventin Tarantino (Quentin Tarantino).
Ciklus obuhvata i filmove “Prljava Meri ludi Leri” Džona Hjua (John Hough), “Mister milijarder” (1977) Džonatana Kaplana (Jonathan), “Teksas ekspres” Stivena Spilberga (Steven Spielberg) i “Opasna devojka” (1972) Martina Skorsezea (Scorsese).
Među karakteristikama “drumskog filma” je kretanje junaka najčešće kroz pejzaž, prividno bez cilja, a akcija nije posledica sleda događaja ili događanja, već je tek deux ex machina za definisanje iracionalnih junaka.
Jedan od rodonačelnika tog žanra bio je i Helman, koji je imao reputaciju reditelja “jeftinih” filmova, a najznačajnijim ostvarenjima pojavio se u trenutku kada je Holivud doslovno odumirao.
Prema navodima Dinka Tucakovića, na formalnom planu Helman niskobudžetne hendikepe koristi za redukciju elemenata, rezultirajući mitskim odnosom male izgubljene ljudske figure u velikom pejzažu, u kombinaciji sa nervoznim pokretima kamere i mnoštvom detalja karakterističnim za evropski film epohe.
Iako nije patentirao road movie, Helman je, prema Tucakoviću, idealan primer na kojem može da se prouči i poetika filmova čiji su reditelji Korman, Bogdanovič, ali i Skorseze ili Spilberg, sve do Ridlija Skota (Ridley Scott).
Za razliku od njih, koji su se “drumskim filmom” koristili kao zadatom formom, u Helmanovom slučaju to je idealna matrica za fatalizam njegovih junaka i jak oslonac celokupne autorske poetike.
Tarantino ih je “upoznao” preko video kaseta njihovih filmova da bi postao njihov pulen, i na neki način Frankenštajn poetike niskobudžetog filma.
Sajt Jugoslovenske kinoteke je www.kinoteka.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
