Sa obe strane zida

Gete institut u Beogradu pripremio je za Dane Nemačke raznovrstan program posvećen isključivo 20-godišnjici pada Berlinskog zida, a obuhvata filmski ciklus "S obe strane zida" u Beogradu, Kragujevcu i Novom Sadu, instalaciju umetnika Franka Beltera na beogradskom Trgu republike, tematsko DJ/VJ veče “Up Against The Wall!” u Domu omladine Beograda 13. novembra, te predstavu “Falsifikator” Gorana Markovića u Kragujevcu i Užicu.

Gete institut u Beogradu pripremio je za Dane Nemačke raznovrstan program posvećen isključivo 20-godišnjici pada Berlinskog zida, a obuhvata filmski ciklus "S obe strane zida" u Beogradu, Kragujevcu i Novom Sadu, instalaciju umetnika Franka Beltera na beogradskom Trgu republike, tematsko DJ/VJ veče “Up Against The Wall!” u Domu omladine Beograda 13. novembra, te predstavu “Falsifikator” Gorana Markovića u Kragujevcu i Užicu.

Prema izboru filmskog kritičara Bernda Budera, ciklus “S obe strane zida” čine ostvarenja nastala od 80-ih godina do danas, a počinje 22. oktobra u Dvorani Kulturnog centra Beograda filmom "Jerihov" (2008) Kristijana Pecolda o malom mestu na severoistoku Nemačke u kojem se sreću bivši vojnik u avganistanskom ratu, zapadni Nemac turskog porekla i jedna istočna Nemica. Dramaturški napeto, "Jerihov" skicira životni osećaj današnje istočnonemačke provincije, predstavljajući svojevrsni psihogram kolektivnog gubitka korena.

Filmski program “S obe strane zida” obuhvata do 26. oktobra u Beogradu, a od 26. do 29. u Kragujevcu i Novom Sadu, i dokumentarac “U-vid” (1987) Gerda Konrata o letnjem danu u stambenom bloku usred brisanog prostora između Istočnog i Zapadnog Berlina, kao i dokumentarni film “Zid” (1989/90) istočnonemačkog režisera Jirgena Berthera, snimljen u vreme pada Berlinskog zida, kada se poletno raspoloženje i slavlje ubrzo pomešalo i sa skepsom.

“Zid” je 1991. dobio evropsku nagradu “Felix” kao najbolji dokumentarac te godine.

Reditelj Bether je, inače, konstantno provocirao kulturne poslenike Istočne Nemačke neugodnim dokumentarcima, a postao je i poznat slikar pod pseudonimom Štravalde.

Biće prikazan i nemačko-jugoslovenski film “Gorila se kupa u podne” Dušana Makavejeva (1992), satirični kolaž visokog nivoa refleksije koji, kako kaže autor, šeta između patetičnih gestova visoke politike, niskosti svakodnevnih međuljudskih odnosa i pitanja pojedinca o smislu.

Program “S obe strane zida” obuhvata i film “Berlin Is In Germany” (2001) Hanesa Štera o istočnom Berlincu koji posle 11 godina izlazi iz zatvora i prelomne istorijske događaje pratio samo preko televizije.

Biće prikazani i filmovi “Zapadnjak” (1985) Vilanda Špeka, zapadno-istočna ljubavna priča o homoseksualcima pre pada Berlinskog zida, zatim dokumentarac “Licem prema zidu” (2009) Štefana Vajnerta o petoro ljudi koje je Štazi uhapsila zbog namere da napuste zemlju, a podelili su sudbinu oko 72.000 ljudi osuđenih u NDR-u zbog pokušaja bekstva.

Najavljen je i film “Crkva sv. Nikole” (1995) Franka Bejera, snimljen prema istoimenom romanu Eriha Lesta, osuđenog 1957. na kaznu zatvora zbog navodnog kontrarevolucionarnog organizovanja grupe.

Reč je o filmskom portretu društva poslednjih godina NDR-a: pritisak opozicije, koja se pod okriljem crkve organizovala u mirovne inicijative i inicijative za zaštitu životne sredine, manifestovao se 1987. kroz molitvene kružaoke i mise na kojima je kritikovana država, a kulminisao je 1989. u čuvene lajpciške “demonstracije ponedeljkom”. Istovremeno, uzdrmana Štazi je primenjivala sve oštrije mere represije, ali je u odlučujućem trenutku, međutim, odustala od očekivane primene oružja protiv sopstvenog stanovništva.

“Crkva sv. Nikola” je istovremeno omaž lajpciškom opozicionom pokretu bez kojeg ne bi došlo ni do političkih promena u NDR-u.

Biće prikazan i Pecoldov film “Utvare” (2004/05) Pecold o tri žene u Berlinu - Francuskinje Fransoa, čije je dete pre nekoliko godina tu oteto, štićenice Nine, za koju Fransoa mislila da je njena nestala ćerka, i kradljivice Toni. Pecold spaja mit o Berlinu sa oporo insceniranim, teskobnim portretom triju mladih žena u stanju lebdenja.

U završnici će biti prikazan nagrađivani “Good Bye, Lenin!” (2003) Volfganga Bekera o sinu koji pretvara stan u NDR u malom da bi majku, koja je izašla iz kome posle osam meseci i pada Berlinskog zida, poštedeo uzbuđenja i eventualnog novog srčanog napada. Međutim, posle izvesnog vremena, sve je teže nabaviti na tržištu proizvode iz bivše NDR i održavati fasadu te nepostojeće države.

U okviru Dana Nemačke, od 1. do 9. novembra na Trgu republike biće postavljena instalacija umetnika Frenka Beltera - kopija “poslednjeg zida” između Istočnog i Zapadnog Berlina. Zapadna strana Beogradskog zida stoji javnosti slobodno na raspolaganju za iskazivanje mišljenja putem poruka, crteža, grafita. Istočna strana Zida, uz pomoć stražara ostaje netaknuta. Sve do 9. novembra, kada zid više neće moći da se odupre oštećenjima, pa će i beogradska kopija biti porušena.

Od 13. do 16. novembra biće organizovan i program za decu, koja će u Gete institutu imati priliku da se prvi put na zabavan način susretnu sa nemačkim jezikom.

Za 13. novembar, u saradnji sa Dis-patch festivalom, najavljena je i žurka u Domu omladine na kojoj će nastupiti DJ Cassy (Cocoon) i DJ Tobias Frojnd (NSI) iz Berlina, uz podršku Jana Nemečeka i Dejana Milićevića iz Beograda, kao i VJ nastup Visomata Inc i Telematique iz Berlina.

DJ Cassy, rođena u Kinstonu na Temzi, preselila se u Austriju, gde je u mladosti nastupala kao pevačica i glumica, a okružena raznolikom i kvalitetnom scenom elektronske muzike, i sama je počela karijeru DJ-a i producenta. U Berlin se preselila 2003. godine, dobila rezidenturu u klubu Panoramabar i imala čast da miksuje njihovo prvo CD izdanje.

Sarađivala je sa muzičarim kao što su Steve Bug, Ricardo Villalobos, Luciano, DJ Elin, Dave the Hustler, Mathew Jonson i Swayzak.

Tobias Freund bavi se muzikom već 25 godina, a radio je i kao profesionalni studijski muzičar. Ima respektabilan opus techno izdanja, koja su često bilo saradnje pod različitim pseudonimima (Sieg Über Die Sonne sa Dandy Jack, kao Atom™ sa Uwe Schmidtom, kao nsi. sa Maxom Loderbauerom, ili skorije Odd Machine sa Ricardom Villalobosom). Snima i samostalno, pod imenom Pink Elln.

Visomat inc. oformljen je sredinom 90-ih, kao deo sprege između medijske umetnosti i klupske kulture Berlina, a sa prvenstvenim ciljem vizuelizacije muzike. Pored radova koji su vezani za muzičku scenu, poslednjih godina proširili su fokus na dizajn enterijera i objekata, uz upotrebu analognih i digitalnih nosača informacija. Rezultati tih projekata su potpuno funkcionalne prostorne celine ili postavke na sajmovima, instalacije u javnom prostoru ili na izložbama, ili zasebni projekti i skulpture.

Telematique, odnosno Sven Gareis, deo je evropske umetičke i klupske scene od 1998. Bio je član kolektiva monitor.automatique, a od 2004. nastupa kao Telematique. Njegovi radovi postali su poznati po eksperimentalnom pristupu, a cilj je da se generišu piktoreskni pejzaži koji su u bliskoj vezi sa arhitekturom i muzičkim kontekstom.

U okviru Dana Nemačke, u Kragujevcu će 13. oktobra biti izvedena predstava "Falsifikator" Beogradskog dramskog pozorišta, koja će tri dana kasnije gostovati i u Užicu.

Markovićevo delo o gubitku socijalnih ideala i utopije u nekadašnjoj Jugoslaviji jedan je od 17 pozorišnih komada realizovanih u okviru evropskog pozorišnog projekta Gete instituta "After the Fall". Autori iz 15 evropskih zemalja suočili su se sa društveno-političkim razvojem u
svojim zemljama nakon pada Berlinskog zida.

Sajt Gete instituta je www.goethe.de/belgrad, a program Dana Nemačke nalazi se i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)