Novi, 12. broj časopisa Kinoteka
Jugoslovenska kinoteka najavljuje u novom, 12. broju svog časopisa prve rezultate projekta restauracije sto najboljih srpskih filmova, osvrće se na delo reditelja Žan-Pjera Melvila, a uz intervje sa mađarskim autorom Kornelom Mundrucom i srpskim rediteljem i scenaristom Jovanom Jovanovićem, predstavlja i programe posvećene glumcu Svetislavu Ivanu Petroviću i scenografu Veljku Despotoviću, osvrt na domaću filmsku baštinu, ali i na aktuelne teme svetskog filma, poput skandala koji trenutno potresa Holivud.
Prve rezultate projekta Vip Kinoteka najavljuju na naslovnoj i uvodnim stranama fotografije iz filma “Ko to tamo peva” Slobodana Šijana – prvog u nizu koji je restaurisan u saradnji Kinoteke sa kompanijom Vip Mobile.
Prema rečima direktora Jugoslovenske kinoteke Jugoslava Pantelića, posle odabira sto najboljih srpskih filmova XX veka - prema oceni eminentnih stručnjaka i istaknutih poznavalaca filma, te proglašenja tih ostvarenja za kulturno dobro od velikog značaja krajem prošle godine, počinje restauracija naslova koja će tokom naredne godine biti realizovana u saradnji s kompanijom Vip Mobile.
Povodom ciklusa Velikani svetskog filma, o Žan-Pjeru Melvilu piše Srđan Savić koji ocenjuje da “sa stelarnog neba, iz sineastičkog sazvežđa koje čine klasici francuskog filma, posebnim sjajem blista rediteljska zvezda Žan-Pjera Melvila. Savićev tekst, pod naslovom “Samuraj u crvenom krugu”, objavljen je kao predgovor u knjizi “Melvil o Melvilu” Ruja Nogejre, u izdanju Niškog kulturnog centra i Jugoslovenske kinoteke.
Ekskluzivni intervju Sandre Perović približava čitaocima časopisa “Kinoteka” mađarskog sineastu Kornela Mundruca, koji se svetskoj kritici i publici nametnuo izazovnim, šokantnim, drukčijim filmovima koje krasi vizuelna perfekcija i stilska virtuoznost. Mundruco govori o svom novom filmu “Jupiterov mesec” i prethodnom “Beli bog” kojim je započeo trilogiju u kojoj se angažovano bavi stvarnošću – kritikom mađarskog društva i šire, pobunom i osvetom. Oba filma imaju isti cilj i, kako sam kaže, oba imaju “ogroman iracionalan element, kao što su humanizovani pas ili izbeglice koje lete. To odmah izaziva razna pitanja: da li je ovo stvarno, šta se uopšte događa...”
Srpski reditelj, scenarista i teoretičar filma Jovan Jovanović sastavio je listu za decembarski program Moj izbor, a u intervjuu za “Kinoteku”, autor svojevremeno bunkerisanog filma “Mlad i zdrav kao ruža” ističe da je birao remek-dela B-filma i film noara, obrazlaže kako je Holivud izmenio koncept autora u Evropi, analizira “Trijumf volje” Leni Rifenštal, poručuje mladim rediteljima da se okrenu internetu...
“Kinoteka” najavljuje i izložbu i program filmova velikog, ali zaboravljenog filmskog glumca Svetislava Ivana Petrovića, kome je Jugoslovenska kinoteka posvetila 2017. godinu. Najuspešniji Srbin u svetskoj kinematografiji glumio je u karijeri dužoj od četiri decenije glumio u više od 110 ostvarenja mađarske, austrijske, francuske, nemačke, američke i španske produkcije, ali ni u jednom filmu većinske jugoslovenske ili srpske proizvodnje, piše Aleksandar Erdeljanović i najavljuje da će izložba predstaviti Petrovićeve najznačajnije filmove, ali i lutalački život od rodne Budimpešte, preko Beča, Berlina, Pariza i Nice, do Minhena, u kome je živeo posle Drugog svetskog rata.
Svetislav Ivan Petrović
“Kinoteka” najavljuje i izložbu “Stvarni svetovi imaginacije” Veljka Despotovića, scenografa svetskog formata čiji je legat od 2016. godine deo stalne kolekcije Jugoslovenske kinoteke. U tekstu “Veliki filmski umetnik Veljko Despotović” reditelj Slobodan Šijan piše o tom arhitekti, slikaru, univerzitetskom profesoru, a najpre i najviše znamenitom filmskom i televizijskom scenografu, kao i o njihovoj saradnji, između ostalog na filmu “Ko to tamo peva”.
Domaćoj filmskoj baštini posvećen je i tekst Srđana Vučinića “Trenutak raščaravanja - Živko Nikolić”, esej o jednom od najznačajnijih crnogorskih i jugoslovenskih reditelja deo je iz rukopisa knjige “Portreti: 24 sličice u sekundi”.
Časopis “Kinoteka” bavi se i aktuelnim temama, pa tako Dimitrije Vojnov u rubrici “Kao na filmu” analizira aktuelni skandal koji potresa Holivud, ali daje i istorijski osvrt počev od slučaja Fetija Arbakla, zvezde neme holivudske komedije čija je karijera završena zbog optužbe za silovanje i ubistvo anonimne glumice Virdžinije Rape.
“Ipak, nova serija seksualnih skandala koji su počeli da se obelodanjuju ove jeseni preti da iznova izmeni Holivud. Očigledno je 2017. sazrela klima da se Vajnstinov slučaj temeljno ispita. Otkrivene su šokantne informacije, ali i šokantna doza licemerja – naime, iako je njegovo ponašanje bilo javna tajna, brojne velike zvezde tvrdile su da o tome ništa nisu znale. Holivud mora sa ostatkom sveta da se pripremi za eru u kojoj se više ništa ne može sakriti. Ali, što je još važnije, mora se pripremiti za period u kome nesporna globalna moć na polju kulture ne znači i dominaciju u međuljudskim odnosima”, zaključuje Vojnov.
Uz četvrti nastavak feljtona o film noaru autorke Ksenije Zelenović “Noar i neonoar, struktura”, časopis “Kinoteka” donosi i temat posvecen ciklusu Šok koridor predstavlja: Pogodi ko dolazi na večeru, u kojem Nenad Bekvalac piše o kanibalizmu u antropološkom i kulturološkom smislu, sa akcentom na tretiranju te teme u filmovima iz tog programa.
Povodom programa Dokumentarni četvrtak, Božidar Marjanović piše o srpskom dokumentarnom filmu u Kraljevini Srba Hrvata i Slovenaca, radu Ernesta Bošnjaka, Aleksandra Lifke, preduzeća Srbija film, reitelja Koste Novakovića… Dokumentarna produkcija nije imala podršku države i u potpunosti je bila oslonjena na entuzijaste, zaljubljenike, pionire filma koji su uz velike materijalne napore uzimali kameru i snimali, ali je upravo produkcija dokumentarnog filma omogućila da se u Kraljevini SHS iznedri sloj filmskih profesionalaca koji su postavili osnov za budući kontinuirani razvoj naše kinematografije, ocenjuje Marjanović.
Nema sreda posvećena je Moricu Stileru koji je, kako u tekstu “Poeta švedskog pejzaža” ističe Aleksandar Erdeljanović, jedan od dva najveća reditelja zlatnog doba švedske kinematografije (1914-1924) uz Viktora Šestrema i do pojave Ingmara Bergmana jedna od dve najveće ličnosti u istoriji filma te nordijske zemlje.
“Kinoteka” predstavlja i nastavak programa “Jugoslovenski socijalizam na filmu”, čiji autori Isidora Ilić i Boško Prostran (Doplgenger) analiziraju ovoga puta žensko pitanje i položaj žena u jugoslovenskom filmu.
Rubrika “Otrgnuto od zaborava” donosi tekst Stevana Jovičića “Priča o starim bioskopima”, a rubrika “Iz ličnog ugla” osvrt Slobodana Aranđelovića na repertoar beogradskih bioskopa iz prvih 20 posleratnih godina.
Časopis sadrži i prikaz biografske knjige Dejana Kosanovića o stvaralaštvu prvog direktora Jugoslovenske kinoteke Milenka Karanovića.
Rubrika “Tragovi na filmu” podseća na nedavno preminule umetnike Karin Dor, Danijel Darije, Roberta Hirša, Kvjetu Fijalovu i Umberta Lencija.
(SEEcult.org)
