Otkupi i pokloni MSUV
Muzej savremene umetnosti Vojvodine (MSUV) u Novom Sadu počinje 26. februara obeležavanje 50 godina postojanja otvaranjem izložbe novih akvizicija iz protekle četiri godine – otkupljenih i poklonjenih radova više od 70 umetnika različitih generacija, kojom ukazuje i na istorijski razvoj svoje kolekcije, a time i na mogućnosti različitih uticaja na politiku otkupa i upravljanja zbirkom.
Izložbu “Akvizicije MSUV: Otkupi i pokloni 2012-2015” otvoriće sekretar za kulturu i javno informisanje Slaviša Grujić, a specijalni gost i DJ večeri je umetnik Uroš Đurić.
Osnovan 1. februara 1966. godine, MSUV će obeležavati jubilej tokom cele godine nizom programa, ali bez posebnog slavlja, s obzirom na, kako je saopštio, veliko smanjenje budžeta, te kritičnu poziciju kulture i savremene umetničke produkcije u društvu.
Kolekcija MSUV je poslednjih nekoliko godina, nakon obnavljanja forme otkupa umetničkih dela posle duže pauze, dopunjena novim eksponatima aktuelne umetnicke scene. Kolekcioniranje radova omogućeno je kroz redovnu finansijsku podršku Pokrajinskog sekretarijata za kulturu i javno informisanje Vojvodine, te kroz projektno finansiranje na osnovu konkursa Ministarstva kulture i informisanja Srbije za otkup umetničkih dela u oblasti vizuelnih umetnosti. Proces predlaganja i primanja radova se unutar MSUV, kako je navela direktorka Sanja Kojić Mladenov, redovno odvija kroz rad Komisije za otkup i poklon umetničkih dela, koju čine članovi Stručnog saveta MSUV, odnosno svi kustosi i konzervatori/restauratori.
MSUV je tokom svoje relativno duge istorije razvio nekoliko različitih strategija kolekcioniranja umetničkih dela. Formiranje umetničkog fonda je započeto odmah nakon osnivanja MSUV nabavkom radova, uglavnom iz posleratnog perioda, što upućuje na buduće težište rada te institucije – kritičko istraživanje savremene umetničke prakse od druge polovine 20. veka, uz retke primere prikupljanja i praćenja prethodnih umetničkih tendencija.
Ilija Šoškić, Zigota 2011, video esej, 11'19'’, otkup 2015.
Obrise rane kolekcije činili su radovi istaknutih osnivača umetničkih kolonija u Vojvodini, kao što su: Jožef Ač, Bogomil Karlavaris, Pal Petrik i Milan Konjović. Stilski, radovi su pripadali većinom posleratnom modernizmu, asocijativnoj apstrakciji i enformelu. Najveći broj eksponata je kolekcioniran krajem 70-ih i 80-ih godina 20. veka - uglavnom slike, skulpture, grafike i crteži.
Regionalni status Muzeja uslovio je da prioritet u nabavci dela, kao i u izložbenoj praksi, bude umetnička scena Vojvodine. Veoma mali deo zbirke činili su radovi iz ostalih delova bivše Jugoslavije i inostranstva. Ako ih je i bilo, nabavljana su najčešće kroz saradnju sa drugim organizacijama, poput Grafičkog bijenala u Ljubljani u slcucaju dela Viktora Vazarelija i Jesusa Rafaela Sotoa.
Posle perioda značajne nabavke umetničkih dela, tokom 90-ih godina nedostajala su sredstva za otkup, te je nabavka gotovo zaustavljena.
Prema rečima Sanje Kojić Mladenov, tokom tih turbulentnih godina, obeleženih ratom, nemaštinom i padom svih društvenih vrednosti, kada je kultura izgubila društveni značaj, država je marginalizovala i prepustila nemaru ili entuzijazmu pojedinaca, MSUV je ostao i bez svog prostora za rad. Prikupljanje dela tokom 90-ih i početkom 2000-ih oslanjalo se uglavnom na poklone umetnika nakon izložbi organizovanih u MSUV, što je bio rezultat uspešne saradnje i osećanja zajedništva u dobu opšte besparice u kulturi. Istovremeno, postoji istorijski prekid u kolekcioniranju radova, kao i sistematskom praćenju scene.
Dobijanjem prostora za rad u bivšem Muzeju revolucije, MSUV je nastavio usporeni razvoj svoje kolekcije. Došlo je i do postepene promene kustoskog kadra, koji počinje sa promenama u organizaciji umetničke zbirke, koja se deli na: Zbirku slikarstva, Zbirku skulpture, objekata i instalacija, Zbirku grafike i crteža, te Zbirku konceptualne umetnosti usmerene ka delima vojvođanskih neoavangardnih i konceptualnih umetnika iz 60-ih i 70-ih godina 20. veka. Poslednjih godina su formirane: Zbirka dizajna, Centar za film, video i fotografiju, Centar za intermedijsku i digitalnu umetnost, te Centar za arhitekturu i urbano planiranje. Njihova delatnost obuhvata širok registar aktivnosti: konceptualizacije i organizacije izložbi, prezentacije, filmske projekcije, javne razgovore, radionice i edukativne programe, koji uključuju veliki broj saradnika i institucija iz domaćeg i internacionalnog konteksta. U sklopu centara započeto je i kolekcioniranje umetničkih dela i prikupljanje arhive umetničke dokumentacije.
Jelena Jureša, Mira skica za portret, 2010-2014, video instalacija, otkup 2015.
Poslednjih desetak godina, sa povećanom izložbenom i izdavačkom praksom, politika otkupa se sve više usmerava ka kolekcioniranju radova koje MSUV promoviše kroz svoje izložbene i istraživačke projekte, pa je prisutno tešnje povezivanje programskih aktivnosti i brige o zbirci.
Kao primer, Sanja Kojić Mladenov je navela donaciju Dragoljuba Raše Todosijevića sa izložbe “Svetlost i tama simbola” u Paviljonu Srbije na Bijenalu umetnosti u Veneciji 2011, koja je dobila Venecijansku nagradu UniCredit banke, a koju je MSUV producirao. Takođe, primer je i rad koji je umetnik Dan Perjovschi poklonio posle samostalne izložbe u MSUV.
Nova otkupna politika MSUV podrazumeva i afirmaciju lokalnih stvaralaca, i uspostavljanje relacija između umetničke scene Vojvodine sa pojavama i umetnicima iz Srbije, regiona Jugoistočne i Srednje Evrope, te sveta.
Postepeno se uvodi i sve veći broj radova žena umetnica, koje su do sada bile slabo zastupljene politikom otkupa.
Istorijski razvoj kolekcije MSUV-a, prema navodima Sanje Kojić Mladenov, ukazuje na mogućnost razlicitih uticaja na politiku otkupa i upravljanja kolekcijom. Do novih saznanja i pogleda MSUV dolazi razvojem umetničke teorije i prakse, muzeologije ali i novim saznanjima iz drugih društvenih i naučnih oblasti. Interdisciplinarni pristup upravljanju zbirkama postaje neminovnost, a komunikacija sa drugim centrima i kolegama neophodan alat u savladavanju različitih prepreka i inoviranju pogleda.
Među novim akvizicijama umetničkih radova zastupljeni su sledeći autori, autorke i umetničke grupe: Marina Abramović, Srđan Apostolović, Asocijacija Apsolutno, Autopsia, Mrđan Bajić, Ana Bešlić, Slavko Bogdanović / Mirko Radojičić / Miroslav Mandić, Mira Brtka, Veljko Vujačić, Ljubomir Vučinić, Milan Grahovac, Grupa Ǝ (Ana Raković / Čedomir Drča / Vladimir Kopicl), Vojislav Despotov, Goran Despotovski, diSTRUKTURA, Branislav Dobanovački, Doplgenger, Čedomir Drča / Slobodan Tišma, Uroš Đurić, Irwin, Tadija Janičić, Dragan Jankov, Zdravko Joksimović, Dušan Junačkov, Goran Jureša, Jelena Jureša, Daniel Kariko, Katalin Ladik, Katalin Ladik / Gábor Fülöp, Svetlana Milić, Mladen Miljanović, Milica Mrđa, Multiflex, Đorđe Odanović / Gordana Kaljalović, Andrea Palašti, Vessna Perunovich, Branislav Petrić, Branislav Petrić / Staniša Dautović, Bogdanka Poznanović, Darinka Pop Mitić, Pprgrupa (Katarina Šević / Zita Majoroš), Branko Protić, Edith Pundt, Marica Radojčić, Zoran Radović, Aleksandar Rakezić Zograf, Vahida Ramujkić, Vujica Rešin Tucić, Zvonimir Santrač, Marijeta Sidovska, Lidija Srebotnjak Prišić, Jelena Sredanović, Ivana Stojanović, Nataša Teofilović, Zoran Todorović, Isidora Todorović, Dragoljub Raša Todosijević, Vladimir Tomić, Milica Tomić, Miloš Tomić, Selman Trtovac, Sava Halugin, Marikke Heinz-Hoek, Jasmina Cibic, Borislav Šajtinac, Predrag Šiđanin, Slobodan Šijan i Ilija Šoškić.
Izložba “Akvizicije MSUV: Otkupi i pokloni 2012-2015” biće otvorena do 31. marta.
(SEEcult.org)
